نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ازیتا افراشی ¹
• حمید رضایی ²

¹ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

² دانشجوی دکتری زبانشناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

شفافیت و تیرگی فصل مشترک حوزه‌های صرف، معنی‌شناسی و نحو است. غالباً زبان‌شناسان در مطالعات خود به شفافیت و تیرگی معنایی و صرفی در واژه‌‌های مرکب پرداخته‌اند، اما در این میان، واژه‌های مشتق و مشتق- مرکب کمتر مورد توجه قرارگرفته است. تا جایی که  می­توان گفت در این باره در زبان فارسی مقاله و پژوهشی جامع صورت نگرفته است. انتخاب موضوع این پژوهش نشانگر ضرورت تحقیق در این زمینه است. نگارنده ابتدا واژه‌های مشتق، مرکب و مشتق- مرکب را از فرهنگ دو جلدی سخن انوری(1382) استخراج کرده است و سپس از کلمات استخراج شده، صد واژه را به طور تصادفی انتخاب و پس از تحلیل و بررسی تکواژهای قاموسی، پیشوند‌ها و پسوندها رابطه‌ معنایی و صرفی بین اجزا آنها را شناسایی کرده است. در این پژوهش، دلایل متعددی برای شفافیت و تیرگی مطرح شده است که عبارتند از مفهوم کانونی، اصل ترکیب‌پذیری معنایی، تجزیه‌پذیر بودن واژه، وجود کلمات قابل‌قیاس، افزایش و کاهش معنایی، رابطه‌ استعاری.

کلیدواژه‌ها

• شفافیت
• تیرگی
• مشتق
• مرکب
• مشتق- مرکب
• انگیزش

عنوان مقاله [English]

Morphologic and Semantic Transparency and Opacity in Persian Compound, Derived and Compound- Complex Words

نویسندگان [English]

• Azita Afrashi ¹
• Hamid Rezai ²

¹ Institute for Humanities and Cultural Studies

² Ph. D. Student, linguistic department, Institute for Humanities and Cultural Studies

چکیده [English]

Transparency and Opacity are important subjects in language learning. Transparency and opacity are at the interface of morphology, semantics and syntax. In contrast to the previous studies focused on compound words, this study investigates compound, derived and compound- complex words. In this research, the researchers randomly selected one hundred words out of two thousand two hundred eighty two from sokhan two volumes dictionary. After the analysis of lexical morphemes, prefix and suffixes, the semantic relation among components were identified. In this research ten convincing reason were applied to show the transparency and opacity. Some of them are as follows: primary meaning, motivation, winding and narrowing.              

کلیدواژه‌ها [English]

• transparency
• opacity
• derived word
• compound word
• derived- compound word
• motivation