محسن ابوالقاسمی
دوره 12، شماره 45 ، شهریور 1395، ، صفحه 5-9
چکیده
استاد بارتلمه گفته است که صامتهای پهلوی را همان گونه که نوشته شده، باید خوانده شود مثلاً ت، پ، ... را باید t، p، ... خواند.(1) در کلاس پهلوی که هرتسفلد(2) در سال 1300 تاسیس کرد و در آن کلاس ملک الشعراء بهار و سید احمد کسروی تبریزی و غلامرضا رشید یاسمی، مجتبی مینوی و ... شرکت میکردند و تا سال 1305 ادامه داشت پهلوی به روش باتلمه تدریس میشد. سال ...
بیشتر
استاد بارتلمه گفته است که صامتهای پهلوی را همان گونه که نوشته شده، باید خوانده شود مثلاً ت، پ، ... را باید t، p، ... خواند.(1) در کلاس پهلوی که هرتسفلد(2) در سال 1300 تاسیس کرد و در آن کلاس ملک الشعراء بهار و سید احمد کسروی تبریزی و غلامرضا رشید یاسمی، مجتبی مینوی و ... شرکت میکردند و تا سال 1305 ادامه داشت پهلوی به روش باتلمه تدریس میشد. سال 1313 دانشگاه تهران تاسیس شد و دکتر روبن آبراهامیان(3) که از دانشگاه پاریس دکتری گرفته بود متصدی کرسی پهلوی شد و به روش بارتلمه درس میداد. پس از رفتن دکتر آبراهامیان به ارمنستان در سال 1325 دکتر صادق کیا که شاگرد دکتر آبراهامیان بود روش بارتلمه را ادامه داد. در سال 1344 مهرداد بهار شاگرد مکنزی شروع به تدریس پهلوی با حضور دکتر کیا ، به روش مکنزی کرد...
فاطمه جهان پور
دوره 12، شماره 44 ، خرداد 1395، ، صفحه 5-26
چکیده
پیوند بین انسان و گیاه و همسان انگاری آدمی و درخت از دیرینه ترین تصورات و باورها در میان اقوام و ملتها بوده است. درخت از منظر آدمی همواره از موقعیتی قدسی و ساحتی مینوی برخوردار بوده و در بینش اساطیری ملتها تجلی های مختلف و گوناگون داشته است. در این مقاله ضمن برشمردن جایگاه این عنصر قدسیانه در فرهنگهای مختلف، مشخصاَ اهمیت ...
بیشتر
پیوند بین انسان و گیاه و همسان انگاری آدمی و درخت از دیرینه ترین تصورات و باورها در میان اقوام و ملتها بوده است. درخت از منظر آدمی همواره از موقعیتی قدسی و ساحتی مینوی برخوردار بوده و در بینش اساطیری ملتها تجلی های مختلف و گوناگون داشته است. در این مقاله ضمن برشمردن جایگاه این عنصر قدسیانه در فرهنگهای مختلف، مشخصاَ اهمیت جایگاه اساطیری درخت سرو در باور ایرانیان از دوران باستان تا دوره اسلامی مشخص و با پیگیری جلوه های اسطورهای آن در آیینهای مربوط به مرگ، تلاش میشود تا با مطالعه وجوه مشترک میان این مناسک، کاربرد این انگاره در آیین های زادمرد بررسی شود.
افسانه ارجمندیان
دوره 11، 42-43 ، اسفند 1394، ، صفحه 5-30
چکیده
در عصر ارتباطات و اطلاعات، دههها است که بیلبوردها به طور جدی به عنوان ابزاری نوین در راستای هدایت اذهان در عرصه اقتصادی به کار میروند. لیکن در طرحی جدید، تبلیغات اقتصادی بر روی بیلبوردها جای خود را به تصاویر هنری داده است تا این بار به گونهای دیگر بر روی افکار عمومی نقش آفرینی کنند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی بیلبوردهای هنری در ...
بیشتر
در عصر ارتباطات و اطلاعات، دههها است که بیلبوردها به طور جدی به عنوان ابزاری نوین در راستای هدایت اذهان در عرصه اقتصادی به کار میروند. لیکن در طرحی جدید، تبلیغات اقتصادی بر روی بیلبوردها جای خود را به تصاویر هنری داده است تا این بار به گونهای دیگر بر روی افکار عمومی نقش آفرینی کنند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی بیلبوردهای هنری در طرح «نگارخانهای به وسعت یک شهر» به مثابه گفتمانی هنری است. در این پژوهش قصد بر آن است تا با رویکرد نشانه معناشناسی دیداری اصول و مفاهیم اولیه ارائه و سپس با مطالعه میدانی به سوالات مطرح در این زمینه پاسخ داده شود. یافتههای حاصل از پژوهش ضمن تائید اثربخشی همه جانبه تصاویر مذکور در اذهان شهروندان - فارغ از اثرات مثبت یا منفی آن- اذعان میدارد این تاثیرات در حد فاصل بین دو نقطه حداقلی و حداکثری در نوسان است. به طور قطع با بهرهگیری از اصول طرح شده در این رویکرد، هوشمندانه میتوان به انتخاب تصاویری دست زد که با بهرهگیری از بیشترین اثربخشی، نهایت بهرهوری را از اجرای چنین طرحهایی فراهم نمود.
ایوب اسماعیل نژاد؛ زهرا محمدی
دوره 11، 40-41 ، شهریور 1394، ، صفحه 5-16
چکیده
نشانه شناسی علمی است که به مطالعه انواع نشانه ها، نظامهای نشانه ای و ارتباطات آنها با یکدیگر به مثابه متن میپردازد. در نشانه شناسی لایه ای با بررسی ارتباط بین نظامهای نشانه ای تلاش برای خوانش معنا است. در این مقاله قصد بر این است تا از زاویه ای نشانه شناسانه به خوانش بررسی دلالتهای ضمنی در فیلم مرثیه ...
بیشتر
نشانه شناسی علمی است که به مطالعه انواع نشانه ها، نظامهای نشانه ای و ارتباطات آنها با یکدیگر به مثابه متن میپردازد. در نشانه شناسی لایه ای با بررسی ارتباط بین نظامهای نشانه ای تلاش برای خوانش معنا است. در این مقاله قصد بر این است تا از زاویه ای نشانه شناسانه به خوانش بررسی دلالتهای ضمنی در فیلم مرثیه برف یا «شیوه نی به فر» از منظر نشانه شناسی لایه ای پرداخته شود. بدین ترتیب سکانسهایی از این فیلم برای بررسی نشانه شناختی انتخاب شدند. در این پژوهش سکانس های انتخابی نما به نما به لحاظ جنس رمزگانها بررسی میشوند تا به سوالهای اصلی پژوهش پاسخ داده شود. بررسی آماری این پژوهش حاکی از آن است که رمزگانهای پوشاک، فضاسازی، گریم و لهجه در نشاندارسازی متن سینمایی نقش عمدهای ایفا میکند و غالباً رمزگانهای فنی سینما عامل نشاندار شدن متن به لحاظ فرهنگی نیست. قابل ذکر است که رمزگانهای مذکور در تیپسازی شخصیتی نقش فعالی دارند و در جهت تایید دیگر این پژوهش، میتوان گفت رمزگانهای فضاسازی، حالت چهره، سطح معناشناختی، پوشاک و موسیقی در ایجاد دلالتهای ضمنی نقش عمده ای ایفا میکنند.
محسن ابوالقاسمی
دوره 13، شماره 51 ، اسفند 1396، ، صفحه 5-9
چکیده
در مقاله حاضر در مورد انواع صفتهای فاعلی و مفعولی در ایرانی باستان، فارسی میانه و فارسی دری و نیز طرز ساخت آنها بحث به میان آمده است.
بیشتر
در مقاله حاضر در مورد انواع صفتهای فاعلی و مفعولی در ایرانی باستان، فارسی میانه و فارسی دری و نیز طرز ساخت آنها بحث به میان آمده است.
بهناز بیرون راه؛ فروغ کاظمی
دوره 14، 52-53 ، شهریور 1397، ، صفحه 5-24
چکیده
هدف اصلی مقاله حاضر بازنمایی تأثیر قدرت و ادب کلامی بر کاربرد واژههای خطاب در گونه گفتاری زنان و مردان فارسی زبان تهران از دیدگاه زبانشناسی اجتماعی است. واژه های خطاب پنجرهای به تفاوتهای اجتماعی و فرهنگی جامعه است و نگرش افراد نسبت به یکدیگر را آشکار می سازد. این مقاله مبتنی بر این فرضیه است که ادب، رسمیت، قدرت و همبستگی ...
بیشتر
هدف اصلی مقاله حاضر بازنمایی تأثیر قدرت و ادب کلامی بر کاربرد واژههای خطاب در گونه گفتاری زنان و مردان فارسی زبان تهران از دیدگاه زبانشناسی اجتماعی است. واژه های خطاب پنجرهای به تفاوتهای اجتماعی و فرهنگی جامعه است و نگرش افراد نسبت به یکدیگر را آشکار می سازد. این مقاله مبتنی بر این فرضیه است که ادب، رسمیت، قدرت و همبستگی کلامی بر کاربرد گونههای مختلف واژه های خطاب توسط مردان و زنان تأثیرگذار است. ادب و قدرت تابع ساختار اجتماعی و مدیون باورها، افکار عمومی و انتظارات متفاوت جامعه از مردان و زنان محسوب می شود. در اکثر جوامع زنان در مقایسه با مردان حساسیت بیشتری به جایگاه اجتماعی افراد نشان می دهند و آگاهی بیشتری از مشخصههای اجتماعی گونههای مختلف زبان دارند. لذا می توان گفت که در بیشتر موارد زنان در گروه های سنی، تحصیلی و طبقه اجتماعی یکسان با مردان، ادب و رسمیت بیشتری را در گفتار خود لحاظ می کنند. علاوه بر این، زنان به دلیل امنیت اجتماعی کمتر و بی ثبات تر بودن جایگاه اجتماعی خود، به زبان به عنوان معیاری جهت تعیین طبقه اجتماعی می نگرند و علاوه بر استفاده از الگوهای سطح بالای گفتار، به طور معمول در مقایسه با مردان در گفتار خود قدرت و همبستگی کلامی کمتری به کار میبرند. در نتیجه، این مقاله تأثیر ادب و قدرت کلامی بر کاربرد واژه های خطاب در گفتار زنان و مردان را تأیید می نماید. همچنین نتایج حاصل مؤید این نکته است که جنسیت بر انتخاب واژه های خطاب نیز تاثیرگذار است. دادههای آماری این مقاله از طریق پرسشنامه گردآوری شده است، روش پژوهش میدانی و شیوه تحلیل داده ها توصیفی-تحلیلی است.
محسن آبیاتی؛ حسنعلی پورمند
دوره 16، شماره 60 ، آذر 1401، ، صفحه 5-30
چکیده
یکی از اهداف غایی معماری این است که محلی را به مکانی قابل بهرهبرداری و سکونت تبدیل کند، بدان معنا که ذات نهفته و بالقوه حاضر در عناصر محیط را عیان نماید؛ از این رو مطالعه مکان بسیار حائز اهمیت است. از سوی دیگر نقطه آغار مفهوم پدیدهشناسی در شاخه علوم فلسفی است، اما هرگز در فلسفه محدود نشده و دامنه نفوذ خود را در علوم مختلف دیگر، از ...
بیشتر
یکی از اهداف غایی معماری این است که محلی را به مکانی قابل بهرهبرداری و سکونت تبدیل کند، بدان معنا که ذات نهفته و بالقوه حاضر در عناصر محیط را عیان نماید؛ از این رو مطالعه مکان بسیار حائز اهمیت است. از سوی دیگر نقطه آغار مفهوم پدیدهشناسی در شاخه علوم فلسفی است، اما هرگز در فلسفه محدود نشده و دامنه نفوذ خود را در علوم مختلف دیگر، از جمله معماری در برگرفته است. رویکرد پدیدهشناسی در مورد یک پدیده، تفکر در ماهیت درونی و آشکار سازی ذات آن است. کریستین نوربری شولتز به عنوان یکی از برجستهترین چهرههای پدیدهشناسی در مکان و معماری مسکونی تأثیر بسیار عمیقی در گسترش این گفتمان داشته است. در این پژوهش، با استفاده از ابزارهای گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات اسنادی و برداشتهای شخصی میدانی تلاش شده است تا مفاهیم و اصول مرتبط با مفهوم مکان و پدیدهشناسی مکان، بررسی و واژه خانه تحلیل شود. در این راستا ابتدا پدیدهشناسی فلسفی که مبدأ و تبلور مفهوم پدیدهشناسی در معماری است، بررسی و در کنار آن، تفحصی در آراء و نظریات کریستین نوربری شولتز در حوزه مفهوم پدیده مکان و پدیدهشناسی مکان شده است. سپس، مفهوم خانه، محل قرار و سکونت همراه با آرامش انسان مورد واکاوی قرار گرفته است و در ساختار خانه با شاخص مفهومی مکان از دیدگاه شولتز مطابقت داده شد و به عنوان نمونه موردی، یکی از خانههای ارزشمند تاریخی ایران (خانه بروجردیهای کاشان) مورد کنکاش قرار گرفت.
فاطمه آهنگران
دوره 16، شماره 61 ، بهمن 1401، ، صفحه 5-26
چکیده
ساختارهای متقابل گاهی حالت پیچیدهای از معنا را به خود میگیرد یعنی ظرفیت فعل با نقشهای معنایی مطابقت ندارد و پیچیدگی زمانی مطرح میشود. این پیچیدگی به لحاظ ساختار صرفی-نحوی میتواند جمله را با چالش درک روبهرو کند. بنابراین زبانها راه حلهای متنوعی را برای نحوه کدگذاری موقعیتهای متقابل در ساختار بند به کار میگیرند. ...
بیشتر
ساختارهای متقابل گاهی حالت پیچیدهای از معنا را به خود میگیرد یعنی ظرفیت فعل با نقشهای معنایی مطابقت ندارد و پیچیدگی زمانی مطرح میشود. این پیچیدگی به لحاظ ساختار صرفی-نحوی میتواند جمله را با چالش درک روبهرو کند. بنابراین زبانها راه حلهای متنوعی را برای نحوه کدگذاری موقعیتهای متقابل در ساختار بند به کار میگیرند. ردهشناسی اخیر این تنوع را از دیدگاههای مختلف نشان داده است، اما برای تعیین اینکه چگونه ویژگیهای صرفی و معنایی مختلف با یکدیگر تعامل دارند و چه ارتباط و همبستگی ضمنی با سایر بخشهای نظام زبانی وجود دارد، به کار بیشتری نیاز است. ردهشناسی نظری اهمیت ساختارهای متقابل را برای درک ما از ساختار دستوری به صورت متقابل زبانی برجسته میکند. در زبان فارسی، ساختار متقابل به طور فنی و جامع بررسی نشده است و در عوض، معمولاً اصطلاح مطابقه در این مورد به کار میرود؛ بنابراین، در این پژوهش قصد بر آن است تا با بررسی نمونههایی از انگلیسی، فارسی و چند زبان دیگر بررسی شود که آیا ساختهای تقابلی تاثیری بر تغییر در ظرفیت فعل دارد؟ و در نهایت آیا میتوان در ساختار متقابل و به اصطلاح «ارجاع متقابل» در مقایسه بینازبانی به همگانی رسید؟ در این راستا، مطالعه حاضر، در چارچوب ردهشناختی، با استفاده از دادههای زبانی و مقایسه بینازبانی صورت گرفته است و همچنین تبیینهای مورد استفاده در چارچوب نظری پژوهش حاضر همسو با آرای ندژالکو (2007) و ایوانز (2008) انجام شده است.
حسن رنجبر؛ کتایون نمیرانیان
دوره 13، 48-49 ، شهریور 1396، ، صفحه 15-24
چکیده
برای درک درست از یک زبان، لهجه و گویش و نیز فهم بسیاری از ظرایف زبانی دانستن دستور زبان و قواعد حاکم بر آن ضروری است. بنا بر اهمیت این مسئله نگارندگان در این جستار ساختار اتباع در گویش لایزنگان داراب را جهت بررسی و به دست دادن تفاوتها و شباهتهای ساخت اتباع در این گویش، برگزیدند. اتباع در اصطلاح دستور، لفظی است مهمل و بیمعنی ...
بیشتر
برای درک درست از یک زبان، لهجه و گویش و نیز فهم بسیاری از ظرایف زبانی دانستن دستور زبان و قواعد حاکم بر آن ضروری است. بنا بر اهمیت این مسئله نگارندگان در این جستار ساختار اتباع در گویش لایزنگان داراب را جهت بررسی و به دست دادن تفاوتها و شباهتهای ساخت اتباع در این گویش، برگزیدند. اتباع در اصطلاح دستور، لفظی است مهمل و بیمعنی یا فاقد معنی روشن که به دنبال اسم یا صفت میآید، برای تأکید و گسترش معنی آن یا بیان نوعی مفهوم جسم و قسم است. لایزنگان در شرق داراب و در استان فارس واقع شده است. این روستا دارای گویشی است آمیخته از چند گویش و لهجه که بیشترین مشترکات را با شیرازی و لری دارد. جستار پیش رو نتایج بسیاری در پی داشت از جمله اینکه ساختار اتباع غالباً از شیوه های ساخت خاصی پیروی میکند و آن دسته از اتباعی که از شیوه های پربسامد پیروی نمیکنند بسیار اندکاند. پربسامدترین شیوه های ساختن اتباع در این گویش تبدیل همخوان آغازین واژه به «m» یا «p»، افزودن «ak» یا «al» یا «at» به همخوان آغازین و آوردن آن در ابتدا است.
حوریه احدی
دوره 12، 46-47 ، اسفند 1395، ، صفحه 5-16
چکیده
اُتیسم یکی از اختلالات رشدی زبان است که بیشتر با آسیب کاربرد شناختی تشخیص داده میشود. البته به علت دشوار بودن برقراری ارتباط با کودکان دارای اُتیسم، توانایی زبانی آنها کمتر بررسی شده است. این درحالی است که داشتن نیمرخ زبانی کامل از تواناییهای زبانی آنها برای تشخیص و درمان این کودکان ضروری است. هدف این مطالعه ارائه نیمرخ زبانی ...
بیشتر
اُتیسم یکی از اختلالات رشدی زبان است که بیشتر با آسیب کاربرد شناختی تشخیص داده میشود. البته به علت دشوار بودن برقراری ارتباط با کودکان دارای اُتیسم، توانایی زبانی آنها کمتر بررسی شده است. این درحالی است که داشتن نیمرخ زبانی کامل از تواناییهای زبانی آنها برای تشخیص و درمان این کودکان ضروری است. هدف این مطالعه ارائه نیمرخ زبانی کامل از تواناییهای زبانی این کودکان با استفاده از آزمون زبانی استاندارد است. در این پژوهش 10 کودک 6-10 ساله دارای اُتیسم با عملکرد بالا و 10 کودک طبیعی (همتای سنی) مشارکت داشتند. برای تشخیص کودکان دارای اُتیسم از آزمون تشخیصی گارز ، برای بررسی نیمرخ زبانی از آزمون استاندارد رشد زبانی و برای توصیف و تحلیل دادهها از آزمون آمار توصیفی و آزمون کولموگراف اسمیرنوف و آزمون تی مستقل استفاده شد. براساس نتایج حاصل از ثبت و همچنین تحلیل پاسخهای آزمودنیها، در تمام خردهآزمونهای آزمون رشد زبانی بین گروه کودکان دارای اُتیسم و همسالان طبیعی آنها تفاوت معناداری وجود داشت (05/0 P<). اما در خرده آزمونهای واژگان تصویری و تقلید جمله، میزان این تفاوت کمتر از سایر خرده آزمونها بود و در مقایسه بهرهها نیز با وجود معنادار بودن تفاوت در بهرههای مختلف، بهره صحبت کردن کمترین تفاوت را داشت. بنابراین میتوان نتیجه گرفت این کودکان در بهره نحوی و خردهآزمونهای مربوط به آن نسبت به بقیه بهرهها مشکلات بیشتری دارند، از این رو مؤلفههای مذکور نیازمند بررسی و درمان جدیتری هستند.
محمد رضا احمدخانی؛ اکرم دهقان زاده
دوره 12، شماره 45 ، شهریور 1395، ، صفحه 11-27
چکیده
در مقاله حاضر قصد بر آن است تا نقد آثار هنری برای تعیین هویت الگوهای دستوری و واژگانی استفاده شده در ارجاع مقایسه ای و همچنین شیوه استفاده از زبان ارزیابی و انواع ساختهای زبانی (واژه، صفت، بند و سازه های دستوری) به کار گرفته شده، بررسی شود. تعیین این الگوها که نقش کلامی ارزیابی و مقایسه در فرآیند درک دارند به خواننده این امکان ...
بیشتر
در مقاله حاضر قصد بر آن است تا نقد آثار هنری برای تعیین هویت الگوهای دستوری و واژگانی استفاده شده در ارجاع مقایسه ای و همچنین شیوه استفاده از زبان ارزیابی و انواع ساختهای زبانی (واژه، صفت، بند و سازه های دستوری) به کار گرفته شده، بررسی شود. تعیین این الگوها که نقش کلامی ارزیابی و مقایسه در فرآیند درک دارند به خواننده این امکان را میدهد تا مفهوم ارزیابی در متن را شناسایی کند و چهارچوبی از مقایسه و ارزیابی از متن را در ذهن خود شکل دهد. روش تحقیق این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی است و داده های مربوط مشتمل بر 60 نقد آثار هنری است که از 25 مجله هنری از جمله تندیس، فیلم، فیلمنگار گردآوری شده است. پس از مطالعه و بررسی جملات استفاده شده برای ارزیابی آثار هنری که مشتمل بر 603 جمله است، کلیه واژه ها و الگوهای دستوری عبارتهای مقایسه ای استخراج و فهرستبندی شده است. در این پژوهش مشخص گردید که نمونه های صفت برتر و برترین و شباهت در ساختارهای ارزیابی از آمار بالاتری برخوردار و در نقد آثار هنری از این موارد برای ارزیابی آثار هنری بیشتر استفاده شده است.
محمد عارف امیری؛ حسین قاسمی؛ آناهیتا پرتوی
دوره 13، شماره 51 ، اسفند 1396، ، صفحه 11-25
چکیده
پژوهشحاضر با هدف تحلیل گفتمان غزلیات عاشقانه دو شاعر نامدار (سعدی و ابتهاج) از دو دوره زمانی مختلف انجامشده است تا به این وسیله چگونگی بازنمایی جهانبینی موجود در این گفتمان در قالب نظام گذرایی و انواع فرایند و نیز تفاوتها و شباهتهای احتمالی چنین بازنمایی در غزلیات عاشقانه این دو شاعر مشخص گردد. یافتههای پژوهش حاضر نشان ...
بیشتر
پژوهشحاضر با هدف تحلیل گفتمان غزلیات عاشقانه دو شاعر نامدار (سعدی و ابتهاج) از دو دوره زمانی مختلف انجامشده است تا به این وسیله چگونگی بازنمایی جهانبینی موجود در این گفتمان در قالب نظام گذرایی و انواع فرایند و نیز تفاوتها و شباهتهای احتمالی چنین بازنمایی در غزلیات عاشقانه این دو شاعر مشخص گردد. یافتههای پژوهش حاضر نشان میدهد که در پیکره مورد بررسی فرایندهای مادی، رابطهای و ذهنی بیشترین کاربرد را داشتهاند. همچنین سعدی از فرایندهای ذهنی و بیانی بیشتر از ابتهاج استفاده کرده است. درحالیکه کاربرد فرایندهای مادی، وجودی و رفتاری در غزلیات ابتهاج بیشتر مشاهده میشود.
شادی انصاریان؛ پارسا بامشادی
دوره 11، 40-41 ، شهریور 1394، ، صفحه 17-35
چکیده
زبانشناسی شناختی یکی از رویکردهای غالب در بررسی زبان به شمار میآید که در آن معنا از جایگاه کلیدی و کانونی برخوردار است. تازهترین نظریه معنایی که در قالب این رویکرد ارائه شده است، نظریه مفاهیم واژگانی و الگوهای شناختی(به اختصار: مواش) از ایوانز (2006، 2007، a2009، b2009، a2010، b2010، 2013، 2015) است که نگاهی نو به فرآیند معناسازی و بازنمود معنایی ...
بیشتر
زبانشناسی شناختی یکی از رویکردهای غالب در بررسی زبان به شمار میآید که در آن معنا از جایگاه کلیدی و کانونی برخوردار است. تازهترین نظریه معنایی که در قالب این رویکرد ارائه شده است، نظریه مفاهیم واژگانی و الگوهای شناختی(به اختصار: مواش) از ایوانز (2006، 2007، a2009، b2009، a2010، b2010، 2013، 2015) است که نگاهی نو به فرآیند معناسازی و بازنمود معنایی دارد. در پژوهش حاضر این نظریه و مفاهیم بنیادین و سازوکارهای نظری آن بررسی و سویه های گوناگون آن واکاوی میشود. همچنین برخی از کاربردهای این نظریه در تبیین پرسمانهای رایج در زمینه زبانشناسی شناختی (همچون استعاره، مجاز و چندمعنایی) مطرح و در پایان نیز نقدهای وارد بر این نظریه به بحث گذاشته میشود.
فروزنده زردشتی؛ مریم ایرجی
دوره 13، 48-49 ، شهریور 1396، ، صفحه 25-38
چکیده
هدف از نگارش این مقاله، شناسایی برخی از مهمترین فرایندهای واجی موجود در همخوانهای گویش لری بختیاری مسجدسلیمان بر اساس واجشناسی زایشی، خطی و غیرخطی است. برای این کار داده ها از بیست گویشور بومی در رده های سنی و مقاطع تحصیلی متفاوت، از بیسواد تا تحصیلکرده، از طریق مصاحبه جمعآوری و بر مبنای الفبای آوانویسی بینالمللی ...
بیشتر
هدف از نگارش این مقاله، شناسایی برخی از مهمترین فرایندهای واجی موجود در همخوانهای گویش لری بختیاری مسجدسلیمان بر اساس واجشناسی زایشی، خطی و غیرخطی است. برای این کار داده ها از بیست گویشور بومی در رده های سنی و مقاطع تحصیلی متفاوت، از بیسواد تا تحصیلکرده، از طریق مصاحبه جمعآوری و بر مبنای الفبای آوانویسی بینالمللی «IPA» آوانگاری و سپس برخی از فرایندهای واجی، همچون همگونی و حذف بررسی میشوند. به طور کلی از سنجش داده های گویش لری بختیاری مسجدسلیمان، استخراج مشخصه های تمایزدهنده، قواعد و فرایندهای واجی حاکم بر آنها و نیز بازنمایی های واجی و آوایی نشان دهنده این مسئله اند که دو فرایند واجی همگونی همخوانی (کامل و ناقص) و حذف در این زمینه فعالاند. فرایند همگونی پربسامدتر از فرایند حذف است. این فرایند و قواعد واجی خطی و غیرخطی مؤید یافته های واجشناسی زایشی در این رابطه است. توجیه و توصیف برخی فرایندهای واجی به روش خطی با ابهام همراه است لذا روش غیرخطی در این زمینه کارآمدتر است.
روزیتا رنجبر
دوره 14، 52-53 ، شهریور 1397، ، صفحه 25-36
چکیده
در این پژوهش تأثیر تفاوتهای جنسیتی در تولید جملات درخواستی به زبان انگلیسی توسط گویشوران کرد زبان در شهر سنندج بررسی میشود. بدین منظور، 54 دانشجوی سال اول دانشگاه کردستان در کلاس زبان انگلیسی عمومی به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند. در این تحقیق از دانشجویان خواسته شد تا برای موقعیتهای مختلف موجود در پرسشنامه، جملات ...
بیشتر
در این پژوهش تأثیر تفاوتهای جنسیتی در تولید جملات درخواستی به زبان انگلیسی توسط گویشوران کرد زبان در شهر سنندج بررسی میشود. بدین منظور، 54 دانشجوی سال اول دانشگاه کردستان در کلاس زبان انگلیسی عمومی به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند. در این تحقیق از دانشجویان خواسته شد تا برای موقعیتهای مختلف موجود در پرسشنامه، جملات درخواستی مناسب را به زبان انگلیسی بنویسند. در نهایت تعداد کلمات استفاده شده برای هر جمله درخواستی بر اساس جنسیت شرکتکنندگان مقایسه شد. یافتهها نشان میدهد که بین گویشوران دختر و پسر در تولید جملات درخواستی تفاوتهای معناداری وجود دارد. دخترها نسبت به پسرها از تعداد واژگان بیشتری در تولید جملات درخواستی استفاده میکنند و طول جملات درخواستی تولید شده توسط دختران به مراتب بیشتر از طول جملات درخواستی تولید شده توسط پسران است که این موضوع نشان دهنده وجود تفاوت کمّی در تولید جملات درخواستی توسط زنان و مردان است.
میلاد جهانگیرفر
دوره 12، شماره 44 ، خرداد 1395، ، صفحه 27-34
چکیده
در کتاب مقدس اشارات متعددی به ایران وجود دارد، هرچند نام زرتشت، پیامبر باستانی ایران، در کتابهای رسمی و پذیرفته شده توسط کلیسا ذکر نشده است. با وجود آن که کتابهای آپوکریفا منابعی مهم برای مطالعه دوره پس از حواریون محسوب میشود، عمدتاً توسط کلیسا مردود شناخته شدهاند. انجیل عربی کودکی مسیح یکی از کتابهای آپوکریفای عهد جدید ...
بیشتر
در کتاب مقدس اشارات متعددی به ایران وجود دارد، هرچند نام زرتشت، پیامبر باستانی ایران، در کتابهای رسمی و پذیرفته شده توسط کلیسا ذکر نشده است. با وجود آن که کتابهای آپوکریفا منابعی مهم برای مطالعه دوره پس از حواریون محسوب میشود، عمدتاً توسط کلیسا مردود شناخته شدهاند. انجیل عربی کودکی مسیح یکی از کتابهای آپوکریفای عهد جدید است که در آن نام زرتشت ضمن داستان افرادی آمده است که از سرزمینی شرقی برای دیدن مسیح نوزاد به بیتاللحم سفر میکنند. نویسندگان کلاسیک و دوره میانه هویتهای گوناگونی برای این زرتشت ارائه دادهاند، هرچند به نظر میرسد که وی کسی جز پیامبر ایرانی نباشد. همچنین جالب توجه است که تولد مسیح، بر اساس نوشتههای عهد جدید، شباهت چشمگیری با زایش زرتشت، بر اساس نوشتههای فارسی میانه، دارد.
پورچیستا گشتاسبی اردکانی
دوره 16، شماره 61 ، بهمن 1401، ، صفحه 27-39
چکیده
در پژوهش حاضر خوانشِ چند واژه از متنِ پهلویِ درخت آسوریگ که ممکن است به گونه دیگری خوانده شود، بررسی می شود. درخت آسوریگ منظومه مفاخره آمیزی است میان بُز و درخت خرما که به زبانِ پهلوی اشکانی یا پارتی سروده شده است، اما انتقال شفاهی آن و مکتوب کردن آن با خط پهلوی کتابی باعث شد تا واژه های فارسی میانه نیز در آن راه یابد. خط پهلوی ...
بیشتر
در پژوهش حاضر خوانشِ چند واژه از متنِ پهلویِ درخت آسوریگ که ممکن است به گونه دیگری خوانده شود، بررسی می شود. درخت آسوریگ منظومه مفاخره آمیزی است میان بُز و درخت خرما که به زبانِ پهلوی اشکانی یا پارتی سروده شده است، اما انتقال شفاهی آن و مکتوب کردن آن با خط پهلوی کتابی باعث شد تا واژه های فارسی میانه نیز در آن راه یابد. خط پهلوی به گونه ای است که برخی نویسه های آن به چند صورت مختلف می تواند خوانده شود و هر یک از پژوهشگران نظری متفاوت درباره خوانشِ یک واژه ارائه می دهند. در این پژوهش ابتدا خوانش های پژوهشگرانِ پیشین مورد بررسی قرار گرفته است و کوشش شده است تا پیشنهادی تازه برای خوانشِ جدیدِ چند واژه داده شود. اساس این پیشنهادها، واژگان موجود در فرهنگ ها و واژه نامه های فارسی میانه، پارتی و فارسی نو است و از دستور تاریخی ساخت واژگان و ریشه شناسی نیز در خوانش های جدید بهره برده شده است. این پژوهش در جهت درک بهتر برخی واژه ها و مفاهیم متن درخت آسوریگ انجام شده است.
گلبرگ ذهنی
دوره 11، 42-43 ، اسفند 1394، ، صفحه 31-46
چکیده
از منظر علم و دانش ارتباطات، تبلیغات تجاری شکلی از پیامهای ارتباطی است که هدف آن ایجاد نگرش مثبت در مخاطبان یا مصرفکنندگان و در نهایت خرید خدمت یا کالایی است که در یک رسانه خاص، نسبت به ترویج و تبلیغ آن اقدام شده است. از آنجا که تبلیغات تلویزیونی به عنوان گستردهترین شبکه تبلیغاتی در حوزه اقتصادی رابطه مستقیمی با توسعه اقتصادی ...
بیشتر
از منظر علم و دانش ارتباطات، تبلیغات تجاری شکلی از پیامهای ارتباطی است که هدف آن ایجاد نگرش مثبت در مخاطبان یا مصرفکنندگان و در نهایت خرید خدمت یا کالایی است که در یک رسانه خاص، نسبت به ترویج و تبلیغ آن اقدام شده است. از آنجا که تبلیغات تلویزیونی به عنوان گستردهترین شبکه تبلیغاتی در حوزه اقتصادی رابطه مستقیمی با توسعه اقتصادی دارد، نحوه ارائه و مطالعه آن به توسعه اهداف اجتماعی و فرهنگی نیز تاثیرگذار خواهد بود. لذا در این رابطه، هدف اصلی این پژوهش پاسخ به این سوالات است که نشانههای اصلی در تبلیغات تلویزیونی عمدتا کدامند؟ و چگونه کیفیت یا عدم وجود آن در استفاده از رمزگان نشانهشناسی نمود پیدا میکنند؟ از آنجایی که نشانهشناسی نوعی تحلیل کیفی است، از نمونهگیری هدفمند در این تحقیق استفاده شده است. به این ترتیب 10 آگهی پرتکرار از تبلیغات خدمات دولتی، محصولات بهداشتی و مواد خوراکی در بازه زمانی 3 ماهه بررسی میشوند. نمونههای برگزیده مشتمل بر آگهیهایی است که از میان جامعه آماری آگهیهای پخش شده در زمان مورد نظر پربینندهترین بودهاند زیرا در ساعات 19 الی 23 شب که اغلب افراد جامعه در منزل و در حال استراحت هستند پخش شده است. با نشان دادن هشت رمز پراهمیت در ارتباطات، ابتدا تک تک آگهیها از نظر مفاهیم مطرح شده در الگوی پیرس تحلیل و سپس با بررسی فراوانی و درصد کاربرد نشانهها، موفقیت بیشتر برخی از تبلیغات در جلب مخاطب محرز میشود. در نهایت نتیجه گرفته میشود که شرط اصلی موفقیت تبلیغات قابل اعتماد بودن و واقعی نشان دادن مسائل است که با در نظر گرفتن عوامل بحث شده سریعتر میتوان به این مهم نائل شد.
سیده آیدا برکاتی؛ حانیه سادات زنده باد؛ محمد منصور فلامکی
دوره 16، شماره 60 ، آذر 1401، ، صفحه 31-44
چکیده
نشانهشناسی روشی است که در تداوم خردی فلسفی در غرب شکل گرفت اما به صورت ناملموس و منسجم با مخاطب ارتباط برقرار میکند. نشانهشناسی فرآیندی است که هویت خود را بر اساس متن به دست میآورد و به عنوان ابزاری ارتباطی بین معماری و مخاطب به گفتوشنود مینشیند. به عقیده یاکوبسن زبان مبین نشانهها است و نظریه ارتباطی خود را با ۶ کارکرد ...
بیشتر
نشانهشناسی روشی است که در تداوم خردی فلسفی در غرب شکل گرفت اما به صورت ناملموس و منسجم با مخاطب ارتباط برقرار میکند. نشانهشناسی فرآیندی است که هویت خود را بر اساس متن به دست میآورد و به عنوان ابزاری ارتباطی بین معماری و مخاطب به گفتوشنود مینشیند. به عقیده یاکوبسن زبان مبین نشانهها است و نظریه ارتباطی خود را با ۶ کارکرد (ارجاعی، عاطفی، کنایی، هنری، همدلی و فرازبانی) معرفی میکند. در اینجا ۶ مصداق معماری (زمینه فرهنگی، رمزگان معماری، کاربرد صحیح، ابزار ارتباطی، کارکردی نمادین و رمزگان فرا معماری) را معادل با آن میتوان در نظر گرفت. این پژوهش با هدف بازخوانی بخشی از کتیبه عمارت قلمفرسا در شیراز از منظر نظریه ارتباطی یاکوبسن صورت گرفت و دو پرسش در آن مطرح شد. چگونه میتوان با تأکید بر نظریه ارتباطی یاکوبسن کتیبه ملحق به فضای معماری را بازخوانی نمود؟ چرا باید این کارکردهای زبانی را در یک اثر بازخوانی کرد؟ در راستای پاسخ به این پرسشها نخست با استناد به متون کتابخانهای و مقالات، به تبیین دیدگاه مبتنی بر نظریه زبانشناسی یاکوبسن پرداخته میشود و در ادامه با تأکید بر نشانهشناسی از منظر ساختارگرایان و نیز اندیشه یاکوبسن، مبانی نظری پژوهش تدقیق میگردد. بخش نخست که از نوع کلامی و متن است، واژگان کلیدی و متغیرها توصیف و تحلیل میشوند و در ادامه، این نظریه با بخشی از کتیبه عمارت قلمفرسا مورد تطابق قرار میگیرد. نتایج حاکی از آن است که گاهی چندین کارکرد را در یک اثر میتوان مشاهده نمود درحالیکه یکی از آنها بارزتر از باقی موارد است.
ابراهیم بدخشان؛ افشار چشمه چاهی؛ احمد پدرام؛ پروین عزیزی
دوره 12، 46-47 ، اسفند 1395، ، صفحه 17-26
چکیده
در این پژوهش تاثیر جنسیت بر میزان کاربرد جملات معلوم و مجهول در گویشهای کردی سنندجی (اردلانی)، کردی ایلامی و آبدانانی بررسی میشود. جامعه آماری این پژوهش متشکل از٩٠ گویشورِ زن و مرد از سه گویش مذکور( شامل ٤٥ زن و ٤٥ مرد) است که به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای جمعآوری دادهها، از ابزار پرسشنامه استفاده شد. نتایج حاصل از این ...
بیشتر
در این پژوهش تاثیر جنسیت بر میزان کاربرد جملات معلوم و مجهول در گویشهای کردی سنندجی (اردلانی)، کردی ایلامی و آبدانانی بررسی میشود. جامعه آماری این پژوهش متشکل از٩٠ گویشورِ زن و مرد از سه گویش مذکور( شامل ٤٥ زن و ٤٥ مرد) است که به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای جمعآوری دادهها، از ابزار پرسشنامه استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد، با توجه به اینکه جامعه ایلام، سنندج و آبدانان به لحاظ اجتماعی دارای بافتی نسبتاً سنتیاند و در این جوامع تفاوتهای اجتماعی بین زن و مرد کاملا مشهود است، میزان استفاده از ساختهای معلوم و مجهول بین دو جنس مذکر و مونث به طور معنادار متفاوت نیست. طبق نظر وارداt (٢٠٠٦)جنسیت بر کاربرد ساختهای معلوم و مجهول تاثیر دارد، اما در این پژوهش نشان داده میشود که تفاوت معناداری در هر دو جنس مذکر و مونث در مورد کاربرد ساختهای معلوم و مجهول وجود ندارد.
آوا ایمانی
دوره 13، شماره 51 ، اسفند 1396، ، صفحه 27-46
چکیده
در این پژوهش حذف حروف اضافه در گروههای حرف اضافه در زبان فارسی بررسی میشود و هدف از انجام آن، توصیف نحوی فرآیند حذف حروف اضافه در چارچوب برنامه کمینهگرا (ردفورد، 2009) است. جایگاههای حذف، عامل حذف و علت دستوری یا غیردستوری بودن حذف در برخی گروههای حرف اضافهای نسبت به دیگر گروهها، موضوعات عمده بررسی شده در این تحقیق هستند. ...
بیشتر
در این پژوهش حذف حروف اضافه در گروههای حرف اضافه در زبان فارسی بررسی میشود و هدف از انجام آن، توصیف نحوی فرآیند حذف حروف اضافه در چارچوب برنامه کمینهگرا (ردفورد، 2009) است. جایگاههای حذف، عامل حذف و علت دستوری یا غیردستوری بودن حذف در برخی گروههای حرف اضافهای نسبت به دیگر گروهها، موضوعات عمده بررسی شده در این تحقیق هستند. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی و روش تحقیق به صورت کتابخانهای و داده بنیاد است (دادهها از منابع گفتاری و نوشتاری فارسی محاورهایِ معاصر گردآوری شدهاند). نتایج تحقیق حاکی از آن است که حضور حروف اضافه در زبان فارسی بسته به نوع فعل و ظرفیت آن (لازم/متعدی بودن)، نحوه همنشینشدن فعل و موضوعها، نقش دستوری گروه حرف اضافه، و برخی مشخصههای معناییِ حروف اضافه در برخی جایگاهها اختیاری است و حذف آنها منجر به غیردستوری شدن جملات نمیشود و در سایر جایگاهها، حذف آنها غیرممکن و منجر به نادستوری شدن جملات میگردد. از جمله مواردی که معمولاًحرف اضافه حذف میشود عبارتند از الف) عملکرد فرآیند انضمام، ب) تشکیل مفعول نشانه اضافهای، پ) حذف به قرینه لفظی، ت) ساخت افعال گروهی، ث) ساخت حروف اضافه مرکب، و ج) در برخی گروههای حرف اضافهای.
آتوسا رستم بیک تفرشی؛ محمد عارف امیری
دوره 12، شماره 45 ، شهریور 1395، ، صفحه 29-44
چکیده
کاربرد پسوند -u با کلمات مختلف به عنوان یک وند تصریفی یا اشتقاقی از ویژگیهای بارز گویش کرمانی است. آنچه ویژگی مشترک صورتهای مختوم به -u است، کاربرد آن در بافت محاوره ای و غیررسمی است. هدف پژوهش حاضر بررسی رخداد واژه های مختوم به –u در دو نوع گفتمان نوشتاری شامل مکالمه و روایت در سبک محاوره ای و عامیانه است تا به این پرسشها ...
بیشتر
کاربرد پسوند -u با کلمات مختلف به عنوان یک وند تصریفی یا اشتقاقی از ویژگیهای بارز گویش کرمانی است. آنچه ویژگی مشترک صورتهای مختوم به -u است، کاربرد آن در بافت محاوره ای و غیررسمی است. هدف پژوهش حاضر بررسی رخداد واژه های مختوم به –u در دو نوع گفتمان نوشتاری شامل مکالمه و روایت در سبک محاوره ای و عامیانه است تا به این پرسشها پاسخ داده شود که این وند در کدام مقوله های واژگانی رخداد بیشتری دارد؟ رخداد این متغیر زبانی در این دو نوع گفتمان چه تفاوتی را نشان میدهد؟ و چه تفاوتی میان دختران و پسران در کاربرد این متغیر زبانی در مکالمات روزمره شان دیده میشود؟ به این منظور دو پیکره 6000 واژه ای از روایتهای نوشتاری طنز محاوره ای در تارنماها و مکالمات نوشتاری محاوره ای 15 دختر (3000 واژه) و 15 پسر (3000 واژه) مقطع پیشدانشگاهی در فضای گفتگوهای گروهی مجازی نرم افزار «واتس آپ» با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی بررسی شد. نتایج نشان میدهد که صورتهای واژگانی مختوم به -u در روایتها (204 نمونه) به مقوله اسم (شخص، اصطلاحات خویشاوندی، پوشاک، حیوان، خوراک و اشیاء و سایر)، صفت، قید و فعل مرکب تعلق دارند. تنوع و فراوانی رخداد این وند در مکالمات جوانان کمتر است (77 نمونه) و نمونه ای از رخداد این وند با اسامی پوشاک، قید و فعل مرکب در مکالمات مورد بررسی دیده نمیشود. کاربرد این وند در مکالمات نوشتاری پسران ۶۶ مورد و در دختران تنها 10 مورد است و به این ترتیب، در گروه پسران حدود 6 برابر بیشتر از گروه دختران رخداد دارد.
نادیا حاجی پور
دوره 12، شماره 44 ، خرداد 1395، ، صفحه 35-52
چکیده
مادیان هزار دادستان یا کتاب هزار داوری، رساله ای درباره حقوق دوره ساسانی و به زبان فارسی میانه است.این مجموعه در پایان دوره ساسانی یعنی نیمه نخست قرن هفتم میلادی نوشته شده است و قوانینی که در آن مطرح میشود متعلق به دوره پیش از اسلام است. نام بیش از 50 مفسر در این متن آمده است که از میان آنها 4 موبد، 4 موبدان موبد و 47 حقوقدان بودند. نام ...
بیشتر
مادیان هزار دادستان یا کتاب هزار داوری، رساله ای درباره حقوق دوره ساسانی و به زبان فارسی میانه است.این مجموعه در پایان دوره ساسانی یعنی نیمه نخست قرن هفتم میلادی نوشته شده است و قوانینی که در آن مطرح میشود متعلق به دوره پیش از اسلام است. نام بیش از 50 مفسر در این متن آمده است که از میان آنها 4 موبد، 4 موبدان موبد و 47 حقوقدان بودند. نام برخی از این مفسران را که فتواهای بسیاری از آنها نقل میشود، میتوان در میان مفسران اوستا نیز مشاهده کرد.با توجه به تعداد زیاد مفسران حقوقی که در کتاب از آنها نام برده شده است، این سوال پیش میآید که آیا این موضوع میتواند دلیلی باشد بر این نکته که نهاد حقوقی در دوره ساسانی تشکیل شده بود و حقوقدانان در آن به حل مسائل حقوقی مراجعهکنندگان میپرداختند. حضور این تعداد از حقوقدانان برجسته و آگاه به مسائل حقوقی و قضایی در منطقه پارس، ممکن است بیانگر تشکیل شدن این نهاد حقوقی در زمان خسرو پرویز یعنی زمان تدوین مادیان هزار دادستان باشد که این حقوقدانان خبره، در آن مشغول به حل مشکلات حقوقی و رسیدگی به امور قضایی مردم بودند.
فریده حق بین
دوره 11، 40-41 ، شهریور 1394، ، صفحه 37-46
چکیده
در این مقــاله ابتدا دیــدگاههای کنت پایک در خصوص روش بررسی و مطالعه زبان مطرح میشود آنگاه برخی دیدگاههای دل هایمزدر مورد توانش ارتباطی و مطالعه زبان به عنوان پدیـدهای اجتماعی مورد بحث قرار میگیرد. در خاتمه، روش پژوهش کیفی که از جدیدترین مباحث در زبانشناسی کاربردی است به عنوان تلفیقی از نتایج دو دیدگاه فوق معرفی میشود.
بیشتر
در این مقــاله ابتدا دیــدگاههای کنت پایک در خصوص روش بررسی و مطالعه زبان مطرح میشود آنگاه برخی دیدگاههای دل هایمزدر مورد توانش ارتباطی و مطالعه زبان به عنوان پدیـدهای اجتماعی مورد بحث قرار میگیرد. در خاتمه، روش پژوهش کیفی که از جدیدترین مباحث در زبانشناسی کاربردی است به عنوان تلفیقی از نتایج دو دیدگاه فوق معرفی میشود.
سارا زارع؛ معصومه ارجمندی
دوره 14، 52-53 ، شهریور 1397، ، صفحه 37-56
چکیده
طبق نظریه پساساختگرایی لاکلا و موف (1985)، همه پدیده های اجتماعی تحت تاثیر فرآیندهای گفتمانی شکل میگیرند و اجتماع، عرصه مبارزه برای تعریف و تثبیت معنا است. آنان معتقدند گفتمانها همواره با استفاده از سازوکارهای معنایی از طریق روشهای مختلفی همچون مطبوعات، برای تاثیرگذاری بر روی افکار عمومی با هم در حال رقابتاند و این ...
بیشتر
طبق نظریه پساساختگرایی لاکلا و موف (1985)، همه پدیده های اجتماعی تحت تاثیر فرآیندهای گفتمانی شکل میگیرند و اجتماع، عرصه مبارزه برای تعریف و تثبیت معنا است. آنان معتقدند گفتمانها همواره با استفاده از سازوکارهای معنایی از طریق روشهای مختلفی همچون مطبوعات، برای تاثیرگذاری بر روی افکار عمومی با هم در حال رقابتاند و این منازعات معنایی تابع تحولات اجتماعی است. در این پژوهش با تلفیق نظریه لاکلا و موف و نظریه تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف (1995) که زبان را به عنوان کنش اجتماعی با کاربرد متفاوت معرفی میکند، قصد بر این است تا مشخصههای اجتماعی- معنایی در گفتمان سمنها (به عنوان گروه اولِ تحقیق حاضر) و مؤسسات خیریه (به عنوان گروهِ دوم) و نیز چگونگى شکلگیرى و تعامل بین آنها و بازنمایى منازعات معنایى این دو گفتمان در محافل اجتماعی به ویژه مطبوعات در حوزه کودکان کار و خیابان بررسی شود. همچنین، در پژوهش حاضر بر اساس دیدگاه فرکلاف، مفصلبندی گفتمان و استفاده از دو سازوکار مهم برجستهسازی و حاشیهرانی و فرایندهای دیگر تحلیل انتقادی مانند مجهولسازی و اسمسازی که از ابزارهای برجستهسازیاند، ارتباط بین دیدگاههای فکری، سیاسی و اجتماعی فعالان دو گروه نامبرده مشخص و تبیین می شود. دادههای تحقیق حاضر شامل متون منتخبی از رسانهها و مطبوعاتی است که به صورت موردی از خیریهها و سمنهای فعال در زمینه کودکان کار و خیابان در دهه هشتاد و نود شمسی انتخاب شده است. بررسی و تحلیل متون انتخابی پیرامون تحلیل گفتمان انتقادی از دیدگاههای ایدئولوژیکی نهادهای مربوطه به مفصلبندی گفتمان برای تعیین محل نزاع معنایی آنها توصیف و تبیین گردیده است.