مقاله پژوهشی
معصومه ارجمندی؛ ذلیخا عظیم دخت
دوره 9، 34-35 ، اسفند 1392، صفحه 5-21
چکیده
رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی در پی شفافسازی این حقیقت است که عواملی همچون بافت موقعیتی، بافت بینامتنی، روابط قدرت در جامعه، سلطه، فرهنگ و ایدئولوژی حاکم بر جامعه زبانی را شکل میدهد و از طریق به کارگیری زبان در جامعه است که این ساختارها، فرایندها و ایدئولوژیها تثبیت میشوند. آنچه در این مختصر ارائه میشود بررسی برابرهای ...
بیشتر
رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی در پی شفافسازی این حقیقت است که عواملی همچون بافت موقعیتی، بافت بینامتنی، روابط قدرت در جامعه، سلطه، فرهنگ و ایدئولوژی حاکم بر جامعه زبانی را شکل میدهد و از طریق به کارگیری زبان در جامعه است که این ساختارها، فرایندها و ایدئولوژیها تثبیت میشوند. آنچه در این مختصر ارائه میشود بررسی برابرهای انتخاب شده از دو مترجم و مقابله آنها با متن اصلی داستان «عربی» اثر جیمز جویس بر اساس رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف است، تا با استناد بر این رویکرد بر کارایی آن در فرایند برابریابی و دستیابی به برابرهای مناسب در متن مقصد صحه گذاشته شود. زیرا رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی بر این اصل اساسی پایهگذاری شده است که ساختارهای گفتمانمدار و ملاحظات غیرزبانی و توصیف فرازبانی در تحلیلهای زبانی به طور کلی و در فرایند ترجمه به طور اخص از اهمیت بالایی برخوردار است. از جمله ساختارهای گفتمانمداری که در مقاله حاضر بررسی میشود عبارتاند از گزینش واژگانی، ضمایر، رابطه عاملیت نحوی یعنی انتخاب صیغه معلوم/ مجهول، فرایند اسمسازی و طرد کنشگرها.
مقاله پژوهشی
وجیهه آیت اللهی
دوره 9، 34-35 ، اسفند 1392، صفحه 23-33
چکیده
پژوهش حاضر تلاشی در جهت بررسی روابط معنایی در واژگان یزدی به شمار میآید. با در نظرگرفتن اهمیت مسئله روابط معنایی در نظاممعنایی زبان (میانواژگان) و کمبود مطالعات صورت گرفته بر روی واژگان یزدی، روابط معنایی در واژگان این گونه بررسی میشود. برای گردآوری دادههای این پژوهش(3908واژه) از واژهنامه یزدی (افشار، 1382)، ...
بیشتر
پژوهش حاضر تلاشی در جهت بررسی روابط معنایی در واژگان یزدی به شمار میآید. با در نظرگرفتن اهمیت مسئله روابط معنایی در نظاممعنایی زبان (میانواژگان) و کمبود مطالعات صورت گرفته بر روی واژگان یزدی، روابط معنایی در واژگان این گونه بررسی میشود. برای گردآوری دادههای این پژوهش(3908واژه) از واژهنامه یزدی (افشار، 1382)، واژهها و گویشهای یزدی (حاتمیزاده، 1383) و ده کتاب و فرهنگ مرتبط با شهر یزد بهره گرفته شده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام میشود و یافتههای آن نشانگر این است که هممعنایی با 4/19 درصد و همآوایی با 42/0 درصد به ترتیب پربسامدترین و کم بسامدترین روابط معنایی موجود در گونه یزدی به شمار میآیند.
مقاله پژوهشی
پارسا بامشادی
دوره 9، 34-35 ، اسفند 1392، صفحه 35-48
چکیده
هدف پژوهش حاضر این است که استعاره در زبان روزمره کردی با رویکردی شناختی و بر پایه «نظریه استعاره مفهومی» بررسی شود. با واکاوی داده هایی از گویش گورانی و از گفتار روزمره اهل زبان، استعاره های زبانی نهفته در آنها استخراج، سپس استعاره های مفهومی زیرساختی آنها شناسایی و دسته بندی می شود. یافته های این پژوهش ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر این است که استعاره در زبان روزمره کردی با رویکردی شناختی و بر پایه «نظریه استعاره مفهومی» بررسی شود. با واکاوی داده هایی از گویش گورانی و از گفتار روزمره اهل زبان، استعاره های زبانی نهفته در آنها استخراج، سپس استعاره های مفهومی زیرساختی آنها شناسایی و دسته بندی می شود. یافته های این پژوهش به روشنی گویای آن است که در زبان کردی خودکار نمونه هایی از استعاره های سویمند، هستی شناختی، ظرف و جانبخشی به فراوانی دیده میشود. این یافته ها یک بار دیگر یادآور این واقعیت است که استعاره تنها ویژه زبان ادب نیست بلکه باید آن را بخش جدایی ناپذیر از سامانه ذهن و زبان آدمی دانست.
مقاله پژوهشی
بهلول علایی
دوره 9، 34-35 ، اسفند 1392، صفحه 49-61
چکیده
رویکردی مقبول و البته نادقیق در معنیشناسی گروه های اسمی جمع وجود دارد که مبتنی بر مفهوم حاصل جمع است. این مفهوم در مقابل مفهوم سنتی مجموعه در منطق مطرح میشود. نظر بر این است که ما از ماهیت های حاصلجمع نیز مانند ماهیت های مفرد شناخت پیدا میکنیم در حالی که در مورد مجموعهها چنین شناختی ضرورتاً میسر نیست. در الگوی تعبیری ...
بیشتر
رویکردی مقبول و البته نادقیق در معنیشناسی گروه های اسمی جمع وجود دارد که مبتنی بر مفهوم حاصل جمع است. این مفهوم در مقابل مفهوم سنتی مجموعه در منطق مطرح میشود. نظر بر این است که ما از ماهیت های حاصلجمع نیز مانند ماهیت های مفرد شناخت پیدا میکنیم در حالی که در مورد مجموعهها چنین شناختی ضرورتاً میسر نیست. در الگوی تعبیری فوق از گروه های اسمی جمع مستقیماً به ماهیتهای حاصلجمع توجه میشود. الگوی دیگری نیز وجود دارد که ماهیتهای مفرد را به عنوان جزئی از ماهیتهای حاصلجمع مد نظر قرار میدهد. هر دوی این الگوها، فقط کلیّتی از عملکرد ارجاعی گروههای اسمی جمع را نشان میدهند، به طوری که تمایزهای خوانشی توزیعی- جمعی و وجودی-جنسبودگی را نمینمایانند. در این مقاله، صورتهای منطقی جملههای حاوی گروههای اسمی جمع با در نظر گرفتن خوانشهای فوق ترسیم می شود. گروههای اسمی جمع دستکم بر چهار نوع ماهیت حاصلجمع ارجاع میدهند. از سوی دیگر، ارجاع به این ماهیتها به صورت معنیشناختی در خود گروههای اسمی رمزگذاری نمیشود؛ بلکه حاصل تعامل جهان و زبان است.
مقاله پژوهشی
سلیمان قادری؛ بتول علی نژاد
دوره 9، 34-35 ، اسفند 1392، صفحه 61-75
چکیده
در مقاله حاضر آهنگ سه نوع سئوال در گونه محاورهای زبان فارسی توصیف می شود: «سئوالات استفهامی، بله/خیر و پژواکی». نمایش و تحلیل این آهنگها پس از ضبط صدای چهار گویشور، با استفاده از نظام نواخت و فاصله نما و نرم افزار پرت در چهارچوب واجشناسی لایه ای انجام شدهاست. نتایج حاصل نشان میدهد که گروههای تکیه ...
بیشتر
در مقاله حاضر آهنگ سه نوع سئوال در گونه محاورهای زبان فارسی توصیف می شود: «سئوالات استفهامی، بله/خیر و پژواکی». نمایش و تحلیل این آهنگها پس از ضبط صدای چهار گویشور، با استفاده از نظام نواخت و فاصله نما و نرم افزار پرت در چهارچوب واجشناسی لایه ای انجام شدهاست. نتایج حاصل نشان میدهد که گروههای تکیه ای در سه گونه فوقالذکر اغلب از تکیه زیروبمی یکسان L+H* برخوردارند. تفاوت این سه گونه در نواختهای مرزنمای گروه تکیه ای و گروه آهنگی است. درحالی که جملات سئوالی استفهامی اغلب با نواخت پایانی l L%به پایان میرسند، مشاهده شد که جملات سئوالی پژواکی با زیروبمی بالا، یعنی با نواخت مرزنمایh H% تمام میشوند. از طرفی، سئوالات بله/خیر با وجود چیدمانی شبیه به جملات اخباری، هجاهای تکیهدار با درجه زیروبمی بالاتر دارد و نواخت مرزنمای گروه آهنگی در انتهای جمله از نوع H% است. دیرش واکهای نیز در واکه آخر این سئوالات چشمگیر است.
مقاله پژوهشی
صهبا جمشیدپور؛ عامر قیطوری
دوره 9، 34-35 ، اسفند 1392، صفحه 77-91
چکیده
توجه به مقوله «بافت» در مطالعه زبان وجه تمایز میان رویکردهای زبانشناسی معاصر است. به عبارت دیگر، درحالیکه در رویکردهای صورتگرا مطالعه زبان مستقل از بافت صورت میگیرد در رویکردهای نقشگرا و میانرشتهایهایی چون کاربردشناسی، جامعهشناسیزبان، روانشناسیزبان و قومنگاریزبان[2]، زبان پدیدهای ...
بیشتر
توجه به مقوله «بافت» در مطالعه زبان وجه تمایز میان رویکردهای زبانشناسی معاصر است. به عبارت دیگر، درحالیکه در رویکردهای صورتگرا مطالعه زبان مستقل از بافت صورت میگیرد در رویکردهای نقشگرا و میانرشتهایهایی چون کاربردشناسی، جامعهشناسیزبان، روانشناسیزبان و قومنگاریزبان[2]، زبان پدیدهای اجتماعی است و بررسی بافتهای اجتماعی در مطالعه زبان امری ضروری تلقی میشود. به رغم آنکه بافت مفهومی کلیدی و مشترک در میان شاخههایی از علم زبانشناسی است که کاربرد زبان در آنها بررسی میشود نمیتوان تعریف مشترک و جامع از بافت و مؤلفههای آن در این رویکردها یافت. دلیل چنین تنوعی در تعریفها متفاوت بودن اهداف این رویکردها از تحلیلهای بافتی است. در این مقاله قصد بر آن است تا بافت و مؤلفههای آن از سه دیدگاه نقشگرای نظاممند، جامعهشناسی زبان و قومنگاری زبان بررسی شود.