مقاله پژوهشی
ازیتا افراشی؛ حمید رضایی
دوره 10، 38-39 ، اسفند 1393، صفحه 10-23
چکیده
شفافیت و تیرگی فصل مشترک حوزههای صرف، معنیشناسی و نحو است. غالباً زبانشناسان در مطالعات خود به شفافیت و تیرگی معنایی و صرفی در واژههای مرکب پرداختهاند، اما در این میان، واژههای مشتق و مشتق- مرکب کمتر مورد توجه قرارگرفته است. تا جایی که میتوان گفت در این باره در زبان فارسی مقاله و پژوهشی جامع صورت نگرفته است. انتخاب ...
بیشتر
شفافیت و تیرگی فصل مشترک حوزههای صرف، معنیشناسی و نحو است. غالباً زبانشناسان در مطالعات خود به شفافیت و تیرگی معنایی و صرفی در واژههای مرکب پرداختهاند، اما در این میان، واژههای مشتق و مشتق- مرکب کمتر مورد توجه قرارگرفته است. تا جایی که میتوان گفت در این باره در زبان فارسی مقاله و پژوهشی جامع صورت نگرفته است. انتخاب موضوع این پژوهش نشانگر ضرورت تحقیق در این زمینه است. نگارنده ابتدا واژههای مشتق، مرکب و مشتق- مرکب را از فرهنگ دو جلدی سخن انوری(1382) استخراج کرده است و سپس از کلمات استخراج شده، صد واژه را به طور تصادفی انتخاب و پس از تحلیل و بررسی تکواژهای قاموسی، پیشوندها و پسوندها رابطه معنایی و صرفی بین اجزا آنها را شناسایی کرده است. در این پژوهش، دلایل متعددی برای شفافیت و تیرگی مطرح شده است که عبارتند از مفهوم کانونی، اصل ترکیبپذیری معنایی، تجزیهپذیر بودن واژه، وجود کلمات قابلقیاس، افزایش و کاهش معنایی، رابطه استعاری.
مقاله پژوهشی
آزیتا افراشی؛ علی طالبی انوری
دوره 10، 38-39 ، اسفند 1393، صفحه 25-44
چکیده
زبان ترکی آذری در ایران دارای گویشهای متعددی است. از آن جمله میتوان به گویشهای ترکی آذری در استان همدان اشاره کرد که در سطوح متفاوت آوایی، واجی، صرفی، نحوی و معنایی قابل بررسیاند. در مقاله حاضر قصد بر این است تا زمانهای متعدد فعلها (دستوری و غیردستوری) در دو گویش ترکی «همه کسی» و «بهار» در استان همدان ...
بیشتر
زبان ترکی آذری در ایران دارای گویشهای متعددی است. از آن جمله میتوان به گویشهای ترکی آذری در استان همدان اشاره کرد که در سطوح متفاوت آوایی، واجی، صرفی، نحوی و معنایی قابل بررسیاند. در مقاله حاضر قصد بر این است تا زمانهای متعدد فعلها (دستوری و غیردستوری) در دو گویش ترکی «همه کسی» و «بهار» در استان همدان بررسی و ساخت فعلها در این دو گویش مقایسه شود. از داده های به دست آمده میتوان نتیجه گرفت که از 14 زمان فعل در دو گویش، فقط در 3 زمان حال ساده، گذشتههای ساده و کامل، قاعدههای یکسانی وجود دارد و زمانهای دیگر در قاعدههایشان متفاوتاند و 2 زمان نیز تنها در تلفظ فرق دارند. از 12 شناسه فعلی، 8 شناسه متفاوت و 4 شناسه مشابهند.
مقاله پژوهشی
نازنین امیرارجمندی؛ سعیده علی نوری
دوره 10، 38-39 ، اسفند 1393، صفحه 45-60
چکیده
فرایند اشتقاق نقش فعالی در واژهسازی دارد و جزء ساز و کارهای واژهسازی زایا و پربسامد زبانهای مختلف، به ویژه زبان فارسی، محسوب میشود. از این رو، در مقاله حاضر قصد بر این است تا فرایند ساختواژی اشتقاق در خسرو و شیرین نظامی بررسی شود. نگارندگان در این پژوهش با استخراج واژههای مشتق و تحلیل آنها و همچنین بر اساس چارچوب ...
بیشتر
فرایند اشتقاق نقش فعالی در واژهسازی دارد و جزء ساز و کارهای واژهسازی زایا و پربسامد زبانهای مختلف، به ویژه زبان فارسی، محسوب میشود. از این رو، در مقاله حاضر قصد بر این است تا فرایند ساختواژی اشتقاق در خسرو و شیرین نظامی بررسی شود. نگارندگان در این پژوهش با استخراج واژههای مشتق و تحلیل آنها و همچنین بر اساس چارچوب نظری بائر)1983(فرایند اشتقاق، چگونگی وندافزایی (پیشوندافزاییو پسوندافزایی) و نیز برآورد بسامد انواع وندهای به کار گرفته شده در واژههای مشتق این پیکره زبانی، یعنی خسرو و شیرین نظامی بررسی میشود. یافتهها حاکی از آن است که فرایند اشتقاق از نوع پسوندافزایی با بسامدی بالا و بسیار بیشتر از پیشوندافزایی در ساخت واژههای مشتق این پیکره کاربرد دارد. همچنین، پسوند «- ی» و پیشوند « نا - » پربسامدترین وندهای موجود و در مقابل پسوندهای«-سان»، «-وند»، «-َک»، «-گان»، «-دیس»، «-وش»، «-ور»، «-انی»، «-سیر»، «-فام»، «-نا»، «-آگین»، «-گین »، «-زار »، «-لاخ » و پیشوندهای « بـ- » و « وا- » کم بسامدترین وندهای به کار رفته در ساخت واژههای مشتق این پیکره به شمار می روند.
مقاله پژوهشی
نادر امیری؛ اعظم عبادی
دوره 10، 38-39 ، اسفند 1393، صفحه 61-80
چکیده
هدف از این نوشتار بررسی عنصر زبان در مجموعه طنز شبهای برره است. در این مقاله با استفاده از مفاهیم چندصدایی( هتروگلاسیا) و کارناوال میخاییل باختین و با تأسی به آن به مثابه نظریه و روش، زبان استعاری این مجموعه، مؤلفههای زبانی و ناسازههای گفتمانی آن و نحوه دیالوگ و تعامل ذهنیت با زبان آنها تحلیل میشود. در نهایت تفسیر مقاله از ...
بیشتر
هدف از این نوشتار بررسی عنصر زبان در مجموعه طنز شبهای برره است. در این مقاله با استفاده از مفاهیم چندصدایی( هتروگلاسیا) و کارناوال میخاییل باختین و با تأسی به آن به مثابه نظریه و روش، زبان استعاری این مجموعه، مؤلفههای زبانی و ناسازههای گفتمانی آن و نحوه دیالوگ و تعامل ذهنیت با زبان آنها تحلیل میشود. در نهایت تفسیر مقاله از زبان طنز شبهای برره به این ایده میرسد که متأثر از دیدگاه باختین میتوان دو نگاه درونی و بیرونی به زبان طنز شبهای برره داشت. از دیدگاه درونی، زبان و سوژه رابطهای دو سویه دارد. همانگونه که زبان سوژه را میسازد، برای بررسی زبان نیز به زمینه آن که همان سوژه است نظر داریم. بنابر این کردارهای زبانی سوژه میتواند با توجه به خود او منطقی یا غیرمنطقی؛ محدود یا گسترده باشد. در اینجا تقابل بین زبان کیانوش (زبان معیار) و زبان بررهایها (زبان غیرمعیار) برجسته میشود و در کل متن میتوان نوع زبان بررهایها را در مقایسه با دیگران، یعنی زبان کیانوش، ارزیابی کرد. از دیدگاه بیرونی استعاری بودن زبان برره برجسته میشود. استفاده کارناوالی کارگردان مجموعه طنز شبهای برره از زبانی خاص در بافتی ناسازگار با زبان رسمی منجر به تولید نوعی زبان نقیضه میشود که از طریق آن از شیوه بیان و تفکر مسلط فراتر می رود.
مقاله پژوهشی
سمیه سلیمیان
دوره 10، 38-39 ، اسفند 1393، صفحه 81-93
چکیده
در پژوهش حاضر مفهوم قراردادیشدگی و ارتباط آن با بیادبی کلامی از نظر جاناتان کالپپر (2011) بررسی میشود. علت پرداختن به این موضوع نیز اهمیت این مفهوم در حوزه ادب/ بیادبی کلامی و جای خالی این گونه مطالعات در زبان فارسی است. در ابتدا بر اساس سه منظر کنشهای کلامی، راهکارهای گفتمانی/ وابستگی/ کاربردشناختی و صورتهای زبانی به یکی از ...
بیشتر
در پژوهش حاضر مفهوم قراردادیشدگی و ارتباط آن با بیادبی کلامی از نظر جاناتان کالپپر (2011) بررسی میشود. علت پرداختن به این موضوع نیز اهمیت این مفهوم در حوزه ادب/ بیادبی کلامی و جای خالی این گونه مطالعات در زبان فارسی است. در ابتدا بر اساس سه منظر کنشهای کلامی، راهکارهای گفتمانی/ وابستگی/ کاربردشناختی و صورتهای زبانی به یکی از سئوالات بحث برانگیز در زمینه بیادبی کلامی یعنی «آیا بیادبی کلامی به طور ذاتی در زبان وجود دارد؟» پاسخ داده میشود. در ادامه پس از مروری بر نظرات ترکورافی (2002، 2005) در مدل قالبمحور در رابطه با ادب کلامی مفهوم قراردادیشدگی در بیادبی کلامی و نیز شباهتها و تفاوتهای این مفهوم در دو حوزه ادب و بیادبی کلامی بررسی و سپس سه پیوستار مربوط به بیادبی قراردادیشده، یعنی پیوستار قراردادیشدگی؛ پیوستار بافتگسترده و پیوستار میزان آزار و ارتباط میان آنها تحلیل میشود. در انتهای بحث بیادبی قراردادیشده نیز به عوامل مؤثر در بررسی رفتارهای قراردادیشده همچون مشخّصگرها، محرّمات زبانی، برخی عوامل زبرزنجیری خاص و ویژگیهای غیرکلامی که باعث افزایش شدت آزار میشوند اشاره شده است. در پایان نیز بیادبی قراردادینشده و انواع آن، رفتارهای صورتمحور، رفتارهای قراردادمحور و رفتارهای بافتمحور، بررسی خواهد شد.
مقاله پژوهشی
سلیمان قادری؛ آرزو محمودی
دوره 10، 38-39 ، اسفند 1393، صفحه 95-105
چکیده
تفاوتهای زبانی مردان و زنان همواره مورد مطالعه محققان و زبانشناسان اجتماعی قرار داشته است. این تحقیق سعی بر آن دارد که بر پایه نظرات موجود اثر روانشناختی متغیر مستقل جنسیت را بر متغیرهای تنوع موضوع، تغییر موضوع و سبک گفتار در جامعه زبانی معلمان مورد بررسی قرار دهد. دادههای مورد نیاز از ضبط مکالمات در دفاتر معلمان گردآوری ...
بیشتر
تفاوتهای زبانی مردان و زنان همواره مورد مطالعه محققان و زبانشناسان اجتماعی قرار داشته است. این تحقیق سعی بر آن دارد که بر پایه نظرات موجود اثر روانشناختی متغیر مستقل جنسیت را بر متغیرهای تنوع موضوع، تغییر موضوع و سبک گفتار در جامعه زبانی معلمان مورد بررسی قرار دهد. دادههای مورد نیاز از ضبط مکالمات در دفاتر معلمان گردآوری شده است که برای هر گروه جنسیتی حدود 60 دقیقه است. نتایج پس از بررسی توصیفی دادهها نشان میدهد که مردان بیشتر حول موضوعات سیاسی و زنان حول موضوعات خانه و خانواده به بحث میپردازند. علاوه بر آن مردان به میزان زیادتری موضوعات را تغییر میدهند، درحالی که تغییر موضوع گفتگوی زنان به ندرت شکل میگیرد. در پیروی از سبک گفتار، هر دو جنس به طور یکسان از گونه گفتاری معیار بهره میبرند.