مقاله پژوهشی
بهناز بیرون راه؛ فروغ کاظمی
دوره 14، 52-53 ، شهریور 1397، صفحه 5-24
چکیده
هدف اصلی مقاله حاضر بازنمایی تأثیر قدرت و ادب کلامی بر کاربرد واژههای خطاب در گونه گفتاری زنان و مردان فارسی زبان تهران از دیدگاه زبانشناسی اجتماعی است. واژه های خطاب پنجرهای به تفاوتهای اجتماعی و فرهنگی جامعه است و نگرش افراد نسبت به یکدیگر را آشکار می سازد. این مقاله مبتنی بر این فرضیه است که ادب، رسمیت، قدرت و همبستگی ...
بیشتر
هدف اصلی مقاله حاضر بازنمایی تأثیر قدرت و ادب کلامی بر کاربرد واژههای خطاب در گونه گفتاری زنان و مردان فارسی زبان تهران از دیدگاه زبانشناسی اجتماعی است. واژه های خطاب پنجرهای به تفاوتهای اجتماعی و فرهنگی جامعه است و نگرش افراد نسبت به یکدیگر را آشکار می سازد. این مقاله مبتنی بر این فرضیه است که ادب، رسمیت، قدرت و همبستگی کلامی بر کاربرد گونههای مختلف واژه های خطاب توسط مردان و زنان تأثیرگذار است. ادب و قدرت تابع ساختار اجتماعی و مدیون باورها، افکار عمومی و انتظارات متفاوت جامعه از مردان و زنان محسوب می شود. در اکثر جوامع زنان در مقایسه با مردان حساسیت بیشتری به جایگاه اجتماعی افراد نشان می دهند و آگاهی بیشتری از مشخصههای اجتماعی گونههای مختلف زبان دارند. لذا می توان گفت که در بیشتر موارد زنان در گروه های سنی، تحصیلی و طبقه اجتماعی یکسان با مردان، ادب و رسمیت بیشتری را در گفتار خود لحاظ می کنند. علاوه بر این، زنان به دلیل امنیت اجتماعی کمتر و بی ثبات تر بودن جایگاه اجتماعی خود، به زبان به عنوان معیاری جهت تعیین طبقه اجتماعی می نگرند و علاوه بر استفاده از الگوهای سطح بالای گفتار، به طور معمول در مقایسه با مردان در گفتار خود قدرت و همبستگی کلامی کمتری به کار میبرند. در نتیجه، این مقاله تأثیر ادب و قدرت کلامی بر کاربرد واژه های خطاب در گفتار زنان و مردان را تأیید می نماید. همچنین نتایج حاصل مؤید این نکته است که جنسیت بر انتخاب واژه های خطاب نیز تاثیرگذار است. دادههای آماری این مقاله از طریق پرسشنامه گردآوری شده است، روش پژوهش میدانی و شیوه تحلیل داده ها توصیفی-تحلیلی است.
مقاله پژوهشی
روزیتا رنجبر
دوره 14، 52-53 ، شهریور 1397، صفحه 25-36
چکیده
در این پژوهش تأثیر تفاوتهای جنسیتی در تولید جملات درخواستی به زبان انگلیسی توسط گویشوران کرد زبان در شهر سنندج بررسی میشود. بدین منظور، 54 دانشجوی سال اول دانشگاه کردستان در کلاس زبان انگلیسی عمومی به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند. در این تحقیق از دانشجویان خواسته شد تا برای موقعیتهای مختلف موجود در پرسشنامه، جملات ...
بیشتر
در این پژوهش تأثیر تفاوتهای جنسیتی در تولید جملات درخواستی به زبان انگلیسی توسط گویشوران کرد زبان در شهر سنندج بررسی میشود. بدین منظور، 54 دانشجوی سال اول دانشگاه کردستان در کلاس زبان انگلیسی عمومی به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند. در این تحقیق از دانشجویان خواسته شد تا برای موقعیتهای مختلف موجود در پرسشنامه، جملات درخواستی مناسب را به زبان انگلیسی بنویسند. در نهایت تعداد کلمات استفاده شده برای هر جمله درخواستی بر اساس جنسیت شرکتکنندگان مقایسه شد. یافتهها نشان میدهد که بین گویشوران دختر و پسر در تولید جملات درخواستی تفاوتهای معناداری وجود دارد. دخترها نسبت به پسرها از تعداد واژگان بیشتری در تولید جملات درخواستی استفاده میکنند و طول جملات درخواستی تولید شده توسط دختران به مراتب بیشتر از طول جملات درخواستی تولید شده توسط پسران است که این موضوع نشان دهنده وجود تفاوت کمّی در تولید جملات درخواستی توسط زنان و مردان است.
مقاله پژوهشی
سارا زارع؛ معصومه ارجمندی
دوره 14، 52-53 ، شهریور 1397، صفحه 37-56
چکیده
طبق نظریه پساساختگرایی لاکلا و موف (1985)، همه پدیده های اجتماعی تحت تاثیر فرآیندهای گفتمانی شکل میگیرند و اجتماع، عرصه مبارزه برای تعریف و تثبیت معنا است. آنان معتقدند گفتمانها همواره با استفاده از سازوکارهای معنایی از طریق روشهای مختلفی همچون مطبوعات، برای تاثیرگذاری بر روی افکار عمومی با هم در حال رقابتاند و این ...
بیشتر
طبق نظریه پساساختگرایی لاکلا و موف (1985)، همه پدیده های اجتماعی تحت تاثیر فرآیندهای گفتمانی شکل میگیرند و اجتماع، عرصه مبارزه برای تعریف و تثبیت معنا است. آنان معتقدند گفتمانها همواره با استفاده از سازوکارهای معنایی از طریق روشهای مختلفی همچون مطبوعات، برای تاثیرگذاری بر روی افکار عمومی با هم در حال رقابتاند و این منازعات معنایی تابع تحولات اجتماعی است. در این پژوهش با تلفیق نظریه لاکلا و موف و نظریه تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف (1995) که زبان را به عنوان کنش اجتماعی با کاربرد متفاوت معرفی میکند، قصد بر این است تا مشخصههای اجتماعی- معنایی در گفتمان سمنها (به عنوان گروه اولِ تحقیق حاضر) و مؤسسات خیریه (به عنوان گروهِ دوم) و نیز چگونگى شکلگیرى و تعامل بین آنها و بازنمایى منازعات معنایى این دو گفتمان در محافل اجتماعی به ویژه مطبوعات در حوزه کودکان کار و خیابان بررسی شود. همچنین، در پژوهش حاضر بر اساس دیدگاه فرکلاف، مفصلبندی گفتمان و استفاده از دو سازوکار مهم برجستهسازی و حاشیهرانی و فرایندهای دیگر تحلیل انتقادی مانند مجهولسازی و اسمسازی که از ابزارهای برجستهسازیاند، ارتباط بین دیدگاههای فکری، سیاسی و اجتماعی فعالان دو گروه نامبرده مشخص و تبیین می شود. دادههای تحقیق حاضر شامل متون منتخبی از رسانهها و مطبوعاتی است که به صورت موردی از خیریهها و سمنهای فعال در زمینه کودکان کار و خیابان در دهه هشتاد و نود شمسی انتخاب شده است. بررسی و تحلیل متون انتخابی پیرامون تحلیل گفتمان انتقادی از دیدگاههای ایدئولوژیکی نهادهای مربوطه به مفصلبندی گفتمان برای تعیین محل نزاع معنایی آنها توصیف و تبیین گردیده است.
مقاله پژوهشی
محمدحسین شرف زاده؛ مجید بنی زمانی
دوره 14، 52-53 ، شهریور 1397، صفحه 57-82
چکیده
در زبانشناسی اجتماعی، کاربردشناسی را مطالعه زبان از دیدگاه سخنگویان آن تعریف میکنند. در سالهای اخیر این مسئله که چگونه ادب در مکالمههای اجتماعی حفظ و به کار برده میشود و چگونه به وسیله مخاطب مخصوصاً با در نظر گرفتن شرایط محیطی، فرهنگی و اجتماعی درک و فهمیده میشود، جایگاه برجستهای را در کاربردشناسی پیدا کرده است. مطالعات ...
بیشتر
در زبانشناسی اجتماعی، کاربردشناسی را مطالعه زبان از دیدگاه سخنگویان آن تعریف میکنند. در سالهای اخیر این مسئله که چگونه ادب در مکالمههای اجتماعی حفظ و به کار برده میشود و چگونه به وسیله مخاطب مخصوصاً با در نظر گرفتن شرایط محیطی، فرهنگی و اجتماعی درک و فهمیده میشود، جایگاه برجستهای را در کاربردشناسی پیدا کرده است. مطالعات کاربردی و نظری بسیاری نیز در این زمینه انجام شده است. در پژوهش حاضر راهبردهای ادب استفاده شده توسط دبیران بر اساس الگوی ادب براون و لوینسون (1987) بررسی میشود. در این پژوهش، سه متغیر جنس، سن و قدرت مدنظر است و سعی شده است راهبردها و فرا راهبردهای ادب استفاده شده توسط دبیران در موقعیت کنش گفتاری «پیشنهاد» بررسی شود. برای انجام این هدف، دادهها با استفاده از پرسشنامه تکمیلی گفتمان جمع آوری شدهاند. در این پرسشنامه از طریق 5 پرسش از جامعه آماری خواسته شد که به شش مخاطب مختلف با قدرت اجتماعی بیشتر، کمتر و یا برابر، موضوعی را پیشنهاد دهند. دادههای به دست آمده از شرکت کنندگان در این پژوهش نشان دهنده تأثیر هر سه متغیر تحقیق در ایجاد تفاوت معنادار در استفاده از فرا راهبردهای ادب در موقعیت کنش گفتاری «پشنهاد» است؛ تنها متغیر سن در موقعیت قدرت برابر و نیز در بین مردان تفاوت معناداری را نشان نمیدهد.
مقاله پژوهشی
فائزه فرازنده پور؛ زهرا ایران نژاد
دوره 14، 52-53 ، شهریور 1397، صفحه 83-96
چکیده
در هر جامعه زبانی، زبان و فرهنگ رابطهای دو سویه و متقابل دارند. از یک سو زبان به عنوان ابزار برقراری ارتباط میان افراد بشر از پشتوانه فرهنگی برخوردار است و از سوی دیگر وسیلهای برای انعکاس فرهنگ است و عناصر معیشتی و اقلیمی یک جامعه در آیینه زبان آن جامعه بازنمایی میشود. عناصر و مقولههای زیادی وجود دارند که میتوانند فرهنگ ...
بیشتر
در هر جامعه زبانی، زبان و فرهنگ رابطهای دو سویه و متقابل دارند. از یک سو زبان به عنوان ابزار برقراری ارتباط میان افراد بشر از پشتوانه فرهنگی برخوردار است و از سوی دیگر وسیلهای برای انعکاس فرهنگ است و عناصر معیشتی و اقلیمی یک جامعه در آیینه زبان آن جامعه بازنمایی میشود. عناصر و مقولههای زیادی وجود دارند که میتوانند فرهنگ یک قوم را در زبان آن قوم منعکس کنند. یکی از این عناصر، ضرب المثلها هستند که بخشی از ادبیات شفاهی یا عامه محسوب میشوند و آیینهای تمام نما از تاریخ، فرهنگ، اندیشه، حکمت، تجربه، عقاید، منش، مناسبات، و تمدن یک ملت به شمار میآیند. ضرب المثلها بر اساس طرحوارهها و فضاهای ذهنی انسان شکل میگیرند و مفاهیم فرهنگی، اقلیمی و معیشتی نیز در شکلگیری محتوای ضربالمثلها تاثیرگذار است. از این رو مطالعه ضرب المثلها از دیدگاه اجتماعی- شناختی بسیار حائز اهمیت است. در پژوهش حاضر سعی بر این است تا تاثیر عناصر اقلیمی معیشتی طالقان و طرحوارههای تصوری موجود در ضرب المثلهای طالقان بر اساس رویکرد شناختی جانسون و لیکاف بررسی شود. به همین منظور حدود 865 ضرب المثل از کتاب در آمدی بر فرهنگ و گویش طالقان انتخاب و پس از بررسی انواع طرحوارههای آن، تاثیر عناصر اقلیمی و معیشتی طالقان در ساخت طرحوارهای این ضربالمثلها بررسی میشود و نتیجه حاکی از این است که پر بسامدترین طرحواره به کار رفته در ساخت این ضرب المثلها ، طرحواره حجمی است که مرتبط با عناصر اقلیمی و معیشتی نظیر مشاغل و آداب و رسوم منطقه است.
مقاله پژوهشی
سید محمود متشرعی؛ فاطمه یوسفی راد
دوره 14، 52-53 ، شهریور 1397، صفحه 97-112
چکیده
زبانشناسی شناختی اجتماعی یکی از جدیدترین رویکردهای کاربرد- بنیاد به مطالعه زبان و تنوعات اجتماعی آن است که در دهههای اخیر با همگرایی زبانشناسی شناختی و زبانشناسی اجتماعی ایجاد شده است و رسالت آن مطالعه شناختی زبان در انواع تنوعاتش است. از سوی دیگر، فرهنگ نگاری از کاربردیترین و مفیدترین دستاوردهای ...
بیشتر
زبانشناسی شناختی اجتماعی یکی از جدیدترین رویکردهای کاربرد- بنیاد به مطالعه زبان و تنوعات اجتماعی آن است که در دهههای اخیر با همگرایی زبانشناسی شناختی و زبانشناسی اجتماعی ایجاد شده است و رسالت آن مطالعه شناختی زبان در انواع تنوعاتش است. از سوی دیگر، فرهنگ نگاری از کاربردیترین و مفیدترین دستاوردهای زبانشناسی است که هدفش ثبت زبان و تلویحاً تلاش برای استاندارد کردن زبان است. اما چگونه میتوان این دو نگاه را که، اولی به دنبال مطالعه تنوع (و بنابراین واگرایی)، و دومی به دنبال ثبت و استانداردسازی زبان (و بنابراین همگرایی) است، با هم جمع کرد؟ این مقاله پس از معرفی اجمالی چارچوب زبانشناسیشناختیاجتماعی، به معرفی و مقایسه رویکردهایی میپردازد که در این چارچوب بر روی فرهنگ نگاری انجام شده است.
شناسنامه علمی شماره
دوره 14، 52-53 ، شهریور 1397