نامهای مشترک ایرانی و قرقیزی و تغییرات آوایی و نگارشی آنها در زبان قرقیزی

نورگل شایدولایوا؛ عباسعلی وفایی؛ ضیاءالدین تاج الدین

دوره 13، 48-49 ، شهریور 1396، ، صفحه 39-51

چکیده
  مراودات گسترده و تاریخی ایران و آسیای مرکزی که در طول تاریخ شواهد گسترده­ای دارد از طریق جاده ابریشم میسر می­شد. این مراودات که هسته اصلی آن تعاملات اقتصادی و فرهنگی بود سبب شد تا زبان فارسی به این خطه نفوذ کند. مهمترین بخش متاثر از روابط ایران و آسیای مرکزی، قرقیزستان بود. از جمله این تاثیرات نفوذ اسلام به آسیای مرکزی و وارد شدن ...  بیشتر

تأثیر جنسیت نویسنده در به کارگیری کنش‌های گفتاری در ادبیات کودکان در زبان کردی

جلال تباشیر

دوره 16، شماره 61 ، بهمن 1401، ، صفحه 41-63

چکیده
  کاربران زبانی برای بیان و انتقال منظور خویش پاره­ گفتارهایی را تولید می‌کنند، این پاره­ گفتارها علاوه بر رساندن معنا و مفهوم، به انجام عملی نیز ختم می­ شوند که کنش‌های گفتاری نامیده می‌شود (یول، ۲۰١١: ٤٧). در پژوهش حاضر، سعی بر آن است تا کنش­های گفتاری در ادبیات داستانی کودکان در زبان کردی بررسی، انواع کنش­های گفتاری سرل ...  بیشتر

اشتقاق زبان فارسی در چارچوب نظری رابرت برد

فریبا حسینی تشنیزی؛ نازنین امیرارجمندی

دوره 16، شماره 60 ، آذر 1401، ، صفحه 45-68

چکیده
  در این­ مقاله، ماهیت و طبیعت اشتقاق براساس دیدگاه رابرت برد مورد بررسی قرار گرفته و سعی شده است با واژه­ های مشتق جمع ­آوری شده از زبان­ فارسی این پدیده توضیح داده شود. پرسش این است که اشتقاق زبان فارسی چگونه در چارچوب نظری رابرت برد جایگاه می­یابد و چطور می­ توان از این نظریه در اشتقاق فارسی الگو گرفت. چنین فرض می ­شود که ...  بیشتر

مقایسه‎ تبلیغات تجاری محصولات بهداشتی دو شرکت داخلی و خارجی از دیدگاه نشانه‌شناسی لایه‌ای

کتایون رنجبر

دوره 11، 42-43 ، اسفند 1394، ، صفحه 47-66

چکیده
  امروزه صنعت تبلیغات نقش مهمی در زندگی اجتماعی انسان ایفا می‌کند. تبلیغات در همه‌جا دیده می‌شود و راه گریزی از آن وجود ندارد؛ از این رو در زندگی روزمره ما بدون آنکه متوجه باشیم بسیار تاثیرگذار است. بدین منظور تعداد چهار آگهی تبلیغاتی از شرکت گلرنگ، به عنوان یک برند ایرانی، و چهار آگهی تبلیغاتی از شرکت نیوا، به عنوان یک برند خارجی از ...  بیشتر

جمله و شبه جمله در گویشِ لای زنگانی

اکبر صیادکوه؛ حسن رنجبر

دوره 12، 46-47 ، اسفند 1395، ، صفحه 27-41

چکیده
  جمله بخش گسترده و به عبارتی گسترده­ترین بخش زبان است که همه­ گزارش­های زبان به وسیله­ آن روی می­دهد؛ به همین سبب پژوهش در چند و چون آن، در شناخت و بررسی زبان،  نقش ویژه­ای خواهد داشت. روستای لای­زنگانِ دارابِ فارس همانند بسیاری از دیگر روستاهای ایران، مکانی است که از نظر فرهنگی و به ویژه زبان­شناسی توانمندی­های فراوانی ...  بیشتر

بی‌ادبی کلامی در رویکرد پسامدرن؛ بررسی عوامل مؤثّر در تفسیر بی‌ادبی کلامی

سمیه سلیمیان

دوره 12، شماره 45 ، شهریور 1395، ، صفحه 45-66

چکیده
  با تغییر نگرش پژوهشگران به مقوله ادب/ بی‌ادبی کلامی از رویکرد کلاسیک به رویکرد پسامدرن نوع نظریه ­پردازی‌ها نیز تغییر یافت. همه نظریه‌­پردازانی که پیرو رویکرد پسامدرن به مقوله ادب/ بی‌ادبی کلامی­اند بر این نکته تمرکز دارند تا نظریه‌هایی ارائه دهند که 1- قادر به پیش‌بینی رفتار مؤدّبانه یا غیر مؤدّبانه باشد، 2- دلیل تولید چنین ...  بیشتر

ساخت مجهول در گویش بابلی

شجاع تفکری رضایی؛ مطهره محمدزاده

دوره 11، 40-41 ، شهریور 1394، ، صفحه 47-64

چکیده
   در مقاله حاضر ساخت‌های موسوم به مجهول در گویش بابلی از زبان تبری بررسی می­شود. ساخت مذکور در این گویش از اسم مفعول یک فعل متعدی یا یک گروه اسمی و فعل«bayyen» ساخته می‌شوند. ساخت مجهول همواره از مقوله‌های مورد بحث در زبان‌های ایرانی است. هدف این پژوهش نیز بررسی وجود یا نبود این ساخت و در صورت وجود، چگونگی ساخت آن در گویش تبری ...  بیشتر

رفتار نحوی افعال اصطلاحی در زبان فارسی: رویکردی شناختی

شادی داوری؛ محسن قاسمی

دوره 13، شماره 51 ، اسفند 1396، ، صفحه 47-68

چکیده
  بر اساس هادلستون و پولام (273:2002)،  اصطلاحات، آن دسته از واحدهای زبانی را در بر می­گیرند که هویتی بزرگتر از یک واژه دارند و معنای آن از مجموع معانی که اجزای تشکیل­دهنده­شان در صورت کاربرد تنها با خود حمل می­کنند حاصل نمی­شود. در پیشینه­ مطالعات، ثبات رفتار نحوی و عدم امکان ایجاد صورت­های متفاوت نحوی از ویژگی­های اصطلاحات ...  بیشتر

احکام طلاق(= هشتن از زنی) در مادیان هزار دادستان

زهرا حسینی

دوره 12، شماره 44 ، خرداد 1395، ، صفحه 53-65

چکیده
  مادیان هزار دادستان یکی از معتبرترین متون حقوقی دوره ساسانیان است. احکام گسستن همسری در مادیان بیشتر به نحوه انجام طلاق و روند قانونی شدن آن، تفکیک اموال و به هم خوردن شراکت اقتصادی زن و شوهر مرتبط است، به جز در دو مورد، علت خاصی برای طلاق بیان نمی‌شود. هدف از پژوهش حاضر این مسئله است که آیا قانونگذاران مادیان به حقوق زن در طلاق توجه ...  بیشتر

تحلیل گفتمان نقشگرای اشعار ملاعلی فاخری

حسین قاسمی؛ آناهیتا پرتوی؛ حمید ساروخانی

دوره 13، 48-49 ، شهریور 1396، ، صفحه 53-69

چکیده
  پژوهش‌حاضر با هدف تحلیل گفتمان اشعار تعلیمی «ملاعلی فاخری» فقیه و ادیب نامدار قرن ۱۳ هجری انجام ‌شده است تا به این وسیله چگونگی بازنمایی جهان‌بینی موجود در این گفتمان در قالب نظام گذرایی و انواع فرایند و نیز تفاوت‌ها و شباهت‌های احتمالی چنین بازنمایی‌ای‌ در دو اثر «گزیده اشعار» و «گزیده مرثیه» مشخص گردد. یافته‌های ...  بیشتر

کاربرد راهبردهای ادب توسط دبیران ایرانی در موقعیت کنش گفتاری «پیشنهاد»

محمدحسین شرف زاده؛ مجید بنی زمانی

دوره 14، 52-53 ، شهریور 1397، ، صفحه 57-82

چکیده
  در زبان‌شناسی اجتماعی، کاربردشناسی را مطالعه‌ زبان از دیدگاه سخنگویان آن تعریف می­کنند. در سال‌های اخیر این مسئله که چگونه ادب در مکالمه‌های اجتماعی حفظ و به کار برده می‌شود و چگونه به وسیله‌ مخاطب مخصوصاً با در نظر گرفتن شرایط محیطی، فرهنگی و اجتماعی درک و فهمیده می‌شود، جایگاه برجسته‌ای را در کاربردشناسی پیدا کرده است. مطالعات ...  بیشتر

مرد اَهلَو (یا انسان کامل در متون فارسی میانه)

محمود جعفری دهقی

دوره 16، شماره 61 ، بهمن 1401، ، صفحه 65-76

چکیده
  از انسان کامل در بیشتر مکتب­ های فکری و فلسفی و ادیان و مذاهب یاد شده است. این مفهوم ممکن است با عنوان انسان آرمانی یا «مرد اَهلَو» به تفکر ایرانیان باستان نیز راه یافته باشد. همانطور که در آثار فلاسفه یونان نیز به این موضوع اشار شده است. پیشوایان کهن نظیر بودا و کنفسیوس نیز به انسان کامل توجه داشتد. در عرفان اسلامی انسان کامل ...  بیشتر

کاربرد نشانه شناسی در تحلیل پوسترهای تبلیغاتی جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران

ملیحه مالمیر

دوره 11، 42-43 ، اسفند 1394، ، صفحه 67-88

چکیده
  نشانه­ ناسی از جمله دانش­های نوینی است که وارد قلمرو پژوهش­های معاصر شده و به دانش کلیدی در برخی رشته ­ها تبدیل گشته است. موضوع نشانه­شناسی بررسی مسئله دلالت و معنا در مقام­های نشانه­ ای مختلف، اعم از زبان، تصویر، موسیقی، بنا و هر چیزی است که در فرهنگی خاص معنادار و دلالت­گر باشد. در تحقیق حاضر قصد بر آن است که پوسترهای ...  بیشتر

از زبان نسفی؛ بازخوانی پژوهش‌های صورت گرفته درباره عزیزالدین نسفی

عرفان خصم افکن نظام؛ حانیه سادات زنده باد؛ محمد منصور فلامکی

دوره 16، شماره 60 ، آذر 1401، ، صفحه 69-104

چکیده
  پژوهش حاضر، پاسخی به حوزه نسفی‌پژوهی است و با هدف آشناسازی عرفان‌پژوهان و دوست‌داران عرفان در ایران، با مطالعات و پژوهش‌های عرفانی ذیل آثار و شخصیت علمی- فلسفی عزیزالدین نسفی، فراهم گردید. در این پژوهش، نسفی‌پژوهی در عرصه‌ آثار خطی، کتب، مقالات(علمی و کنفرانسی) و پایان‌نامه‌ها در ایران از آغاز تا زمان معاصر معرفی می­شود. روش ...  بیشتر

تحلیل رمان «مرد لاابالی بادکنک قرمزم را سوراخ می‌کند» با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی

فروغ کاظمی؛ سمیه اجلی

دوره 12، 46-47 ، اسفند 1395، ، صفحه 43-58

چکیده
  تحلیل گفتمان یکی از مباحث مهم در حوزه‌ زبان‌شناسی ا‌ست. از این منظر می‌توان بسیاری از رمزهایی را که نویسنده در داستان ارائه می‌دهد، رمزگردانی کرد. برخی از بحث‌های مطرح شده در متن، موضوعاتی­اند که به فرامتن تعلق دارند و به کارگیری و نقد این مباحث فرامتنی ممکن است تأثیر عمده‌ای در درک داستان داشته باشد. در این مقاله سعی بر آن است ...  بیشتر

تأملی در قرآن کریم بررسی زبان‌شناختی برخی از قواعد تجویدی

فروغ کاظمی

دوره 11، 40-41 ، شهریور 1394، ، صفحه 65-84

چکیده
  قرائت قرآن کریم یکی از مهم‌ترین وظایف دینی ماست. هدف از انجام این پژوهش، تبیین مسائلی از منظر زبان‌شناسی است که می‌تواند در کمک به تلاوت/قرائت درست قرآن کریم راه‌گشا باشد. برای این منظور، سوره‌های متعددی از قرآن کریم مد نظر قرار گرفت و پس از تأمل و تعمق در آنها شیوه‌ متداول آموزش قرآن کریم در تجوید بررسی شد. آنگاه با بهره­ گیری ...  بیشتر

تحلیل رمان«انگار گفته بودی لیلی» با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی

ستاره مجیدی؛ محبوبه قدیمی

دوره 12، شماره 45 ، شهریور 1395، ، صفحه 67-76

چکیده
  هدف از پژوهش حاضر سعی در برجسته­ سازی شخصیت ­های اصلی زن داستان و بازنمودهای آنان از دنیای اطراف است که نوع گفتمان غالب زنانه را نشان خواهد داد. رمان «انگار گفته بودی لیلی» بر اساس روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین بررسی شده است و نتایج نشان می­دهد که نویسنده با ترکیب­ بندی ابعاد گفتمان‌های ...  بیشتر

تفاوت رویکرد هندیان و ایرانیان به رقص‌های آیینی و دلایل آن

مینا کامبین

دوره 12، شماره 44 ، خرداد 1395، ، صفحه 67-83

چکیده
  مراسم آیینی اقوام اولیه هندی و ایرانی، زمانی که در کنار هم می‌زیستند، همانند سایر اقوام کهن همراه با رقص بوده است. امروزه، در هند، این‌گونه آیین‌ها همچنان به صورت گسترده‌ای رواج دارد؛ اما در ایران، آیین‌های همراه با رقص منسوخ شده‌ است. در مقاله حاضر در نظر است تا ابتدا چگونگی برگزار شدن آیین‌های همراه با رقص در فلات ایران پیش از ...  بیشتر

واژه بست در زبان شعر

فروغ کاظمی

دوره 13، شماره 51 ، اسفند 1396، ، صفحه 69-80

چکیده
  واژه­ بست­ها عناصری زبانی­ اند که رفتاری دوگانه دارند. به لحاظ ساختار شبیه وند هستند. اما دارای نقش نحوی­اند. به بیانی دیگر، در ساخت واژه فاقد نقش و در ساخت­های بزرگ­تر از واژه واجد نقش­ اند. این واحدهای زبانی خاص که امروزه مطالعات زیادی را به خود اختصاص داده است، در بیشتر زبان­های دنیا می ­توان یافت. مقاله پیش رو، مطالعه­ ...  بیشتر

کارکرد هم آیندهای واژگانی در زبان فارسی(با تکیه بر نظم و نثر و متون ادبی)

فروغ کاظمی؛ فاضله افسری

دوره 13، 48-49 ، شهریور 1396، ، صفحه 71-90

چکیده
  هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی مقوله باهم­آیی واژگانی در متون نظم و نثر زبان فارسی است. یافته­ های حاصل از بررسی داده­ ها، کاربرد دست کم دوازده نوع باهم­ آیی را به لحاظ مفهومی در پیکره نشان می­دهد. این باهم­ آیی­ ها، هر یک با بسامد رخداد متفاوت در بیان محتوا و گسترش معنای مورد نظر نقش داشته ­اند. نتایج نشان می­دهد که چگونه هر ...  بیشتر

رده شناسی ترتیب واژه‌ها در زبان فارسی میانه

ذبیح اله کمیجانی بزچلویی

دوره 16، شماره 61 ، بهمن 1401، ، صفحه 77-99

چکیده
  در رده­ شناسی ترتیب واژه ­ها، آرایش سازه‌ها در سطح بند، گروه و جمله بررسی می ­شود. در پژوهش حاضر با توجه به مولفه‌های جهانی رده ­شناسی که توسط گرینبرگ(1963) و درایر(1992) معرفی شد، ترتیب واژه‌ها در فارسی میانه براساس 24 مولفه دبیرمقدم( 2006) بررسی می ­شود. فارسی میانه(پهلوی) از زبان‌های ایرانی میانه غربی شاخه جنوبی است. از 24 مولفه مشخص ...  بیشتر

بازنمایی کارکرد عناصر اقلیمی و معیشتی در ساخت طرحواره ای ضرب المثل های طالقان با رویکرد زبان شناسی اجتماعی- شناختی

فائزه فرازنده پور؛ زهرا ایران نژاد

دوره 14، 52-53 ، شهریور 1397، ، صفحه 83-96

چکیده
  در هر جامعه زبانی، زبان و فرهنگ رابطه­ای دو سویه و متقابل دارند. از یک سو زبان به عنوان ابزار برقراری ارتباط میان افراد بشر از پشتوانه فرهنگی برخوردار است و از سوی دیگر وسیله­ای برای انعکاس فرهنگ است و عناصر معیشتی و اقلیمی یک جامعه در آیینه زبان آن جامعه بازنمایی می­شود. عناصر و مقوله­های زیادی وجود دارند که می­توانند فرهنگ ...  بیشتر

تبلیغات و زبان استعاری:رویکرد شناختی به نشانه شناسی

فاطمه نعیمی حشکوائی

دوره 11، 42-43 ، اسفند 1394، ، صفحه 89-106

چکیده
  نشانه­ شناسی شناختی چارچوبی از روش­ها و شیوه­ هایی است که بر پدیده چندوجهی معنی توجه دارد. حوزه نوظهوری است با هدف یکپارچه کردن روش­ها و نظریه­ هایی که در چارچوب علم شناخت ایجاد شده و در نشانه­ شناسی و علوم انسانی توسعه یافته است. مبحث استعاره به لحاظ تاریخی و تحلیلی اساس نشانه ­شناسی است. به لحاظ تحلیلی در مبحث استعاره، ...  بیشتر

پیام‌های سلامت در رسانه؛ مطالعه موردی کرونا

فاطمه عظیمی فرد

دوره 16، شماره 60 ، آذر 1401، ، صفحه 105-118

چکیده
  آموزش و آگاهی‌بخشی عمومی یکی از کارکردهای مهم رسانه‌ها است. رسانه در تشویق به برخی رفتارها و عادت‌ها به‌ ویژه در حوزه سلامت نقش مهمی دارد. ازاین‌رو، در حوزه سلامت و با تاکید بر «پیشگیری»، از انواع رسانه و مخصوصاً تلویزیون برای پخش پیام‌های سلامت بهره برده می‌شود. با توجه به تفاوت‌های فردی و اجتماعی، تاثیرپذیری از پیام‌ها ...  بیشتر

چند قانون اجاره در دوره ساسانی بر اساس مادیان هزار دادستان

نادیا حاجی پور

دوره 13، 48-49 ، شهریور 1396، ، صفحه 5-14

چکیده
  مادیان هزار دادستان یا مجموعه هزار داوری، متنی حقوقی است که در اواخر دوره ساسانی یعنی اوایل قرن 7 میلادی گردآوری شده است. موضوعات حقوقی این متن درباره برده­داری، ضمانت، شراکت، ازدواج، طلاق، ارث، اجاره و ... است. در این پژوهش قصد بر این است تا مطالب مربوط به اجاره در این متن حقوقی بررسی و قوانین آن استخراج و به این پرسش پاسخ داده شود ...  بیشتر